Jezioro Włocławskie, znane również jako Zbiornik Włocławski, to sztuczne jezioro usytuowane na środkowej Wiśle, którego powstanie miało miejsce w 1970 roku dzięki spiętrzeniu wód w wyniku budowy zapory wodnej w Włocławku. Zbiornik ten rozciąga się w górę rzeki aż do miasta Płock, co czyni go istotnym elementem ekosystemu w regionie.
Warto podkreślić, że Zbiornik Włocławski jest największym sztucznym zbiornikiem wodnym w Polsce pod względem powierzchni. Jego charakterystyczny kształt jeziora rynnowego rozwija się na długości 58 kilometrów, z przeciętną szerokością wynoszącą 1,2 kilometra. Taki układ sprawia, że czas retencji, czyli czas, w którym woda utrzymuje się w zbiorniku, wynosi średnio 5 dni.
Całkowita pojemność zbiornika wynosi 408 milionów metrów sześciennych, podczas gdy jego pojemność użytkowa to 55 milionów metrów sześciennych. W związku z tym Zbiornik Włocławski charakteryzuje się ograniczonymi możliwościami retencyjnymi. Przy dopływie wody przekraczającym odpływ o 2000 metrów sześciennych na godzinę, zbiornik może napełnić się w zaledwie 7 godzin.
Interesującym zjawiskiem jest znacząca ilość materii organicznej w zbiorniku, która wynosi około 11,5% suchej masy osadów. W efekcie, dzienna emisja metanu z jeziora oscyluje w granicach 400 miligramów na metr kwadratowy. To zjawisko odpowiada za 27% całkowitej emisji gazów cieplarnianych, która według danych wynosi średnio 3114 mililitrów na metr kwadratowy dziennie.
Z powyższych powodów Zbiornik Włocławski jest uznawany za istotne źródło emisji gazów cieplarnianych, co stawia go w centrum uwagi w kontekście ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Funkcje
Jezioro Włocławskie odgrywa kluczową rolę w różnych aspektach działalności społecznej i gospodarczej. Wśród jego głównych funkcji można wyróżnić trzy podstawowe:
- retencyjna – zbiornik skutecznie utrzymuje część fali powodziowej podczas wezbrań wód Wiśle, co jest istotne dla ochrony przed powodziami,
- energetyczna – na tamie we Włocławku znajduje się Elektrownia Wodna Włocławek, która znacząco przyczynia się do produkcji energii elektrycznej,
- turystyczna – w obrębie Jeziora Włocławskiego zaistniały liczne ośrodki turystyczne, takie jak Zarzeczewo, Wistka Szlachecka, Soczewka, Murzynowo.
Te różnorodne funkcje sprawiają, że jezioro jest ważnym miejscem zarówno dla mieszkańców, jak i dla odwiedzających.
Ochrona przeciwpowodziowa
Zbiornik Włocławski jest istotnym elementem systemu zarządzania wodami. Oparty na mechanizmie przepływowym, od około 2004 roku zaczyna pełnić również funkcję zbiornika retencyjnego, co ma szczególne znaczenie w obliczu wysokich stanów wód.
Powódź 2010
W dniach od 17 maja 2010 roku na tamie we Włocławku rozpoczęto intensywne zrzuty wody, osiągające wartość 3000 m³/s, co miało na celu przygotowanie się na przybywającą falę powodziową. W dniu 22 maja dopływ wzrósł do 6000 m³/s, a zrzut osiągnął już poziom 5700 m³/s. W momencie kulminacji planowano zrzut na poziomie 6300 m³/s.
W dniu 23 maja o godzinie 14:00 fala kulminacyjna dotarła do Włocławka. Warto jednak zaznaczyć, że poziom wody był niższy od przewidywanych wartości, co było efektem pęknięcia wału wodnego w miejscowości Świniary, znajdującej się niedaleko Płocka.
Powódź 2014
Podczas wezbrania rzeki Wisły, w dniu 22 maja 2014 roku, do Zbiornika Włocławskiego wpływało 4900 m³/s, a zrzut wynosił 4300 m³/s. Dzięki takiemu zarządzaniu wodami, możliwe było spłaszczenie fali wezbraniowej, co skutkowało zmniejszeniem ryzyka wystąpienia podtopień w dolnym odcinku Wisły.
Turystyka
Jezioro Włocławskie, mimo swego potencjału turystycznego, wciąż cierpi na niedocenianie w zakresie atrakcyjności ze względu na wcześniejsze zaniedbania dotyczące jakości wód oraz brak odpowiednich inwestycji w infrastrukturę, taką jak porty, informatory turystyczne czy bazy czarterów. Jednak sytuacja ta zmienia się na lepsze. Rok Rzeki Wisły oraz związane z nim inicjatywy mają kluczowe znaczenie w tym procesie.
Urząd Miasta Płock podjął działania, tworząc specjalną stronę internetową, aby promować region oraz atrakcje związane z wodami Wisły. Inwestycje w infrastrukturę są realizowane przede wszystkim przez dwa największe miasta w regionie – Włocławek oraz Płock. W ostatnich latach we Włocławku powstały takie obiekty jak Przystań wodna na Wiśle im. Jerzego Bojańczyka oraz Przystań miejska nad Jeziorem Włocławskim. Natomiast w Płocku zainwestowano w przebudowę portu przy PTTK Morka oraz w budowę molo.
Oprócz działań władz miejskich, w regionie pojawia się także rosnąca liczba inicjatyw prywatnych. Tworzenie przystani, takich jak Stanica Flis, Stanica w Nowym Duninowie czy Stanica w Murzynowie, oraz rozwój firm oferujących czarter łódek, które dotychczas były praktycznie niedostępne, zwiększa atrakcyjność turystyczną Jeziora Włocławskiego.
Przypisy
- Stowarzyszenie Wodniaków FLIS [online], www.stanica-flis.pl [dostęp 10.04.2018 r.]
- Tama we Włocławku 22.05.2010 r.
- Tama we Włocławku pracuje pełną mocą. Wytrzyma?. [dostęp 20.04.2015 r.]
- Zapora we Włocławku spłaszcza falę. W każdej sekundzie przez tamę płynie 4900 m sześc. wody. [dostęp 20.04.2015 r.]
- We Włocławku Wisła się nie podnosi. tvn24.pl. [dostęp 23.09.2011 r.]
- Pęknięty wał w Świniarach, 4 tys. ludzi do ewakuacji. tvn24.pl. [dostęp 23.09.2011 r.]
- a b Adriana Trojanowska, Marta Kurasiewicz, Łukasz Pleśniak, Mariusz Orion Jędrysek. Emission of methane from sediments of selected Polish dam reservoirs. „Teka Komisji Ochrony i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego – OL PAN”. 6, s. 368–373, 2009.
- Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006, s. 383, ISBN 83-239-9607-5.
- red. Jan Szupryczyński: Zbiornik Włocławski - Niektóre problemy z geografii fizycznej. IGiPZ PAN, 1986.
Pozostałe obiekty w kategorii "Jeziora i stawy":
Grzywno (jezioro) | Rybnica (Kotlina Płocka) | Jezioro Czarne (Włocławek)Oceń: Jezioro Włocławskie