Andrzej Jagodziński (tłumacz)

---

Życiorys

Andrzej Jagodziński jest kompetentnym absolwentem kierunku filologii czeskiej i słowackiej, który zdobył wiedzę i umiejętności na Uniwersytecie Warszawskim w roku 1978. W trakcie swojej kariery działającej w drugim obiegu literackim, publikował prace zarówno pod własnym nazwiskiem, jak i pod różnymi pseudonimami, takimi jak Beata Rój-Porubska czy Tomasz Robiński.

Jak dotąd jego współpraca z czechosłowacką sekcją Radia Wolna Europa oraz wydawnictwami takimi jak „Svědectví”, „Rozmluvy (inne języki)” i „Obrys” była znaczącym wkładem w wymianę myśli oraz promowanie wartości demokratycznych. Jagodziński odegrał szczególną rolę w pośredniczeniu pomiędzy polskimi opozycjonistami a przedstawicielami Karty 77. W okresie od 1984 do 1989 roku zajmował stanowisko redaktora czasopisma „Wezwanie”.

Po 1989 roku, Jagodziński był aktywny jako korespondent „Gazety Wyborczej” na terenie Pragi oraz Bratysławy. Zasiadał w zespole redakcyjnym miesięcznika „Gazeta Środkowoeuropejska” oraz pełnił funkcję dyrektora Instytutu Polskiego w Pradze. Od 1996 do 2001 roku był radcą kulturalnym ambasady RP w Pradze. Od 2003 do 2006 roku zarządzał Międzynarodowym Funduszem Wyszehradzkim, a następnie stał się ekspertem ds. promocji w tym samym funduszu.

W ostatnich latach jego działania obejmowały także współpracę z mBankiem, kierując się w stronę czeskiego i słowackiego rynku. Jagodziński pełnił też obowiązki redaktora w „Literaturze na Świecie” w latach 2007-2009, a później, w latach 2010-2015, był I radcą ambasady RP w Bratysławie oraz dyrektorem Instytutu Polskiego w tym mieście.

Obecnie jest członkiem Stowarzyszenia Autorów ZAiKS oraz Polskiego PEN Clubu. Do sierpnia 2020 roku był także aktywnym członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Jego wkład w kulturę oraz działalność na polu literackim jest nie do przecenienia.

Odznaczenia

Andrzej Jagodziński, jako wybitny tłumacz, został uhonorowany licznymi nagrodami oraz odznaczeniami, które świadczą o jego znaczących osiągnięciach w dziedzinie kultury i literatury. Jego praca ma istotny wpływ na popularyzację literatury czeskiej w Polsce i innych krajach.

• zasłużony działacz kultury,
• medal Jana Masaryka,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2007),
• Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus (za tłumaczenie z czeskiego książki Josefa Škvoreckiego „Przypadki inżyniera ludzkich dusz”) (2009),
• nagroda im. Jiřího Theinera (za wybitne zasługi w propagowaniu literatury czeskiej za granicą) (2011),
• srebrny medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2013),
• Gratias Agit (2013),
• nagroda im. Václava Buriana (inne języki) (2018),
• nagroda „Literatury na Świecie” (2018).

Ważniejsze publikacje książkowe

Wśród ważniejszych publikacji książkowych autorstwa Andrzeja Sławomira Jagodzińskiego, można wyróżnić następujące pozycje:

• Andrzej Sławomir Jagodziński: Banici. Rozmowy z czeskimi pisarzami emigracyjnymi, Kraków: Oficyna Literacka, 1988, brak numerów stron w książce,
• The Visegrad Group – a Central European Constellation, Andrzej Jagodziński (red.), Bratysława: IVF i IAM, 2006, ISBN 80-969464-7-1, (ang.), brak numerów stron w książce.

Ważniejsze tłumaczenia książkowe

Andrzej Jagodziński, uznawany za jednego z najbardziej wpływowych tłumaczy w Polsce, ma na swoim koncie wiele znaczących przekładów literackich. W jego twórczości szczególnie wyróżniają się dzieła Václava Havla, czeskiego dramaturga i pisarza. Niektóre z jego istotnych tłumaczeń obejmują:

• Havel Václav, „Spiskowcy i inne utwory dramatyczne”, NOWA, Warszawa 1982,
• Havel Václav, „Largo desolato/Kuszenie”, NOWA, Warszawa 1987,
• Havel Václav, „Teatr”, Pomorze, Bydgoszcz 1991,
• Havel Václav, „Tylko krótko, proszę”, Znak, Kraków 2007,
• Havel Václav, „Siła bezsilnych i inne eseje”, Agora, Warszawa 2011 (wybór oraz przekład znacznej części tekstów),
• Havel Václav, „Opera żebracza”, Agora, Warszawa 2011,
• Havel Václav, „Zmieniać świat. Eseje polityczne”, Agora, Warszawa 2012 (wybór oraz przekład znacznej części tekstów),
• Havel Václav, „Letnie rozmyślania”, Krytyka Polityczna, Warszawa 2012,
• Havel Václav, „Obywatel kultury”, Agora, Warszawa 2016 (wybór oraz przekład znacznej części tekstów),
• Havel Václav, „Utwory sceniczne”, Krytyka Polityczna, Warszawa 2016 (wybór oraz przekład większości tekstów),
• Mlynář Zdenĕk, „Perspektywy i konsekwencje „normalizacji” w Polsce”, Biblioteka Tygodnika Wojennego, Warszawa 1982,
• Kohout Pavel, „Degrengolada”, Przedświt, Warszawa 1988,
• Kundera Milan, „Księga śmiechu i zapomnienia”, Przedświt, Warszawa 1984; PIW, Warszawa 1993, 1998, 2004; WAB 2013 (I część – tłum. P. Godlewski, II–VII część – tłum. ASJ),
• Hrabal Bohumil, „Kim jestem”, CIS/Marabut, Warszawa/Gdańsk 1994,
• „Bez nienawiści” – antologia czeskiej literatury niezależnej (wybór oraz przekład znacznej części tekstów), Krąg, Warszawa 1982,
• Štěpan Ludvík, „Znak brzozy”, KAW, Warszawa 1987,
• Seifert Jaroslav, „Trzy krótkie opowiadania o książkach”, Tow. Przyjaciół Książki, Wałbrzych 1988,
• Tomek Lubomír, „Różne kształty miłości”, Czytelnik, Warszawa 1988,
• Kopecky Jan, „Czeski teatr wiejski – przyczynek do historii teatru ludowego XVIII–XIX wieku”, PWN, Warszawa 1989,
• „Czas i śmierć” – antologia czeskich opowiadań grozy z XIX i początku XX wieku (wybór oraz przekład znacznej części tekstów), MAW, Warszawa 1989,
• Škvorecký Josef, „Wyjątki z autosztambucha”, PoMost, Warszawa 1988 (Wspólnie z Janem Stachowskim),
• Škvorecký Josef, „Batalion czołgów”, Pogranicze, Sejny 2004; Agora, Warszawa 2011,
• Škvorecký Josef, „Przypadki inżyniera ludzkich dusz”, Pogranicze, Sejny 2008; Wydawnictwo Dowody na Istnienie, Warszawa 2017,
• Škvorecký Josef, „Scherzo capriccioso”, Książkowe Klimaty, Wrocław 2016,
• Škvorecký Josef, „Wszyscy ci wspaniali chłopcy i dziewczyny (Osobista historia czeskiego kina)”, Pogranicze, Sejny 2018,
• Škvorecký Josef, „Cud”, Pogranicze, Sejny 2018,
• Škvorecký Josef, „Gorzki świat”, Czarne, Wołowiec 2020 (wspólnie z Janem Stachowskim),
• Mitana Dušan, „Nocne wiadomości” (wybór opowiadań, wspólnie z Józefem Waczkowem), Świat Literacki, Warszawa 1994,
• Dagan Avigdor (Viktor Fischl), „Opowieści jerozolimskie”, Świat Literacki, Warszawa 2000,
• Chalupecký Jindřích, „Jakub Deml” (w: Jakub Deml, „Zapomniane światło”), Czarne, Wołowiec 2000,
• Kosatík Pavel, „Olga Havlova – Opowieść o niezwykłym życiu”, Rosner&Wspólnicy, Warszawa 2003,
• Liehm Antonín J. – „Filmy pod specjalnym nadzorem”, Numer specjalny pisma „Film na Świecie” 404/2003, Warszawa 2003,
• „W roli głównej Ferdynand Waniek” – antologia sztuk czeskich dysydentów, Atut, Wrocław 2008 („Audiencja”, „Wernisaż” i „Protest” V. Havla oraz „Atest” i „Degrengolada” P. Kohouta – tłum. ASJ),
• Nr. 3–4/2007 (Josef Škvorecký) oraz 11–12/2008 (Ota Filip, Jiří Gruša i Libuše Moníková) pisma „Literatura na Świecie” – opracowanie koncepcji numerów oraz przekład dużej części tekstów,
• „Opowiadacze – nie tylko Hrabal” – antologia czeskich opowiadań (wspólnie z Janem Stachowskim), Wydawnictwo Literackie, Kraków 2012,
• Hostovský Egon, „Zaginiony”, Książkowe Klimaty, Wrocław 2016,
• Jiří Gruša, „Czechy. Instrukcja obsługi”, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2018,
• Jiří Gruša, „Życie w prawdzie, czyli kłamstwa z miłości”, Pogranicze, Sejny 2020,
• Martin M. Šimečka, „Słowacja. Dzieje obojętności”, Universitas, Kraków 2019,
• Josef Formánek, „Mówić prawdę”, Krytyka Polityczna, Warszawa 2019.

---

Oceń: Andrzej Jagodziński (tłumacz)

---