Cmentarz Komunalny we Włocławku

---

Geneza

W przededniu XIX wieku Włocławek nie posiadał jednego, wyznaczonego cmentarza, a zmarłych grzebano w kościołach lub na przyległych do nich cmentarzach, takich jak św. Jana Chrzciciela, św. Witalisa oraz przy klasztorze franciszkanów. Poza tym istniały cmentarze choleryczne, usytuowane na obrzeżach miasta, które były przeznaczone dla ofiar epidemii.

Przełomowym momentem nastąpił w 1813 roku, kiedy to zainaugurowano działalność pierwszego cmentarza chrześcijańskiego, gdzie mogły spoczywać osoby różnych wyznań: katolickiego, prawosławnego czy protestanckiego. Ten cmentarz znajdował się na Zielonym Rynku i funkcjonował aż do 1893 roku. Powodem jego zamknięcia była rosnąca liczba zmarłych oraz rozwój zabudowy miejskiej, co stawiało nowe wyzwania związane z przestrzenią i organizacją pochówków.

Historia

W lipcu 1881 roku odbyło się istotne zebranie członków dozorów kościelnych zarówno katolickiego, jak i ewangelickiego, podczas którego zdecydowano o wyznaczeniu nowego miejsca na budowę cmentarza. Ustalono, że teren ten będzie znajdował się przy drodze prowadzącej na Kowal, dzisiejszej ulicy Chopina. Już w październiku tego samego roku magistrat udzielił zgody na rozpoczęcie budowy nekropolii, przeznaczając na ten cel obszar o powierzchni 42 000 m². Właściwe zarządzanie cmentarzem sprawowali wspólnie przedstawiciele wszystkich trzech wyznań, co wówczas było dość nowatorskim rozwiązaniem.

Wkrótce po inauguracji cmentarza zrozumiano, że przyznany obszar okazał się niewystarczający dla szybko rosnącego miasta, dlatego już w 1893 roku dodatkowe 5000 m² zostało wydzielone na cmentarz prawosławny. Następne powiększenie, również o 5000 m², miało miejsce w 1902 roku, co pokazuje, jak dynamicznie rozwijała się infrastruktura nekropolitalna.

Pierwsza wojna światowa przyniosła znaczne zmiany w terenie cmentarza. Wraz z okupacją miasta przez wojska niemieckie zidentyfikowano potrzebę powiększenia części protestanckiej, co miało miejsce w 1916 roku, kiedy to obszar został powiększony o dodatkowe 4000 m². W 1915 roku na terenie cmentarza wybudowano także Mauzoleum Żołnierzy Niemieckich we Włocławku, które zostało poświęcone pamięci żołnierzy poległych w okolicznych walkach. Z kolei w 1917 roku część katolicka cmentarza została poszerzona aż o 126 000 m².

W pierwszym dziesięcioleciu niepodległości miała miejsce niepokojąca tendencja – wzrosła liczba pochówków dokonywanych bez wymaganych zezwoleń. W odpowiedzi władze miasta zdecydowały się otoczyć cmentarz murem ceglanym, co miało miejsce w 1931 roku. W 1928 roku zamknięto mocno zdewastowany cmentarz na Zielonym Rynku. W wyniku tej decyzji większość nagrobków uległa zniszczeniu, a jedynie te bardziej wartościowe historycznie zostały przeniesione na nowy cmentarz lub na inne nekropolie w okolicy Włocławka. Prochy osób pochowanych zostały złożone w zbiorczej mogile na nowym cmentarzu.

Lata 1939–1945 przyniosły kolejne zniszczenia. Władze niemieckie celowo niszczyły nagrobki sławnych Polaków, co miało na celu zatarcie pamięci o ich wkładzie w historię. Po wojnie, w lutym 1945 roku, po ceremonii pogrzebowej żołnierzy Armii Czerwonej, miała miejsce dewastacja protestanckiej części cmentarza. W późniejszych latach, w 1946 roku, wzniesiono dom pogrzebowy, który był remontowany w 1980 roku, a w 1972 roku zbudowano nowe bramy cmentarne, co znacząco poprawiło funkcjonalność miejsca wiecznego spoczynku.

Opis

Cmentarz komunalny we Włocławku jest nie tylko największym, ale także najstarszym miejscem spoczynku w regionie. Jego układ terenowy zaprojektowany jest w formie krzyża łacińskiego, z aleją prowadzącą do głównej bramy, która kieruje wzrok ku rondzie z figurą Chrystusa. To wyjątkowe miejsce cechuje interesująca kompozycja, gdzie dłuższe ramię krzyża krzyżuje się z krótszym w obszarze samego ronda. Dodatkowo, wszystkie aleje cmentarne mają konstrukcję prostopadłych lub równoległych odnóg względem głównej alei.

Na terenie cmentarza umiejscowione są cztery bramy: jedna główna oraz trzy mniejsze, z czego trzy z nich, w tym brama główna, znajdują się w pobliżu Alei Chopina. Czwarta brama, usytuowana od strony Al. Królowej Jadwigi, została stworzona w XXI wieku razem z rozbudowaną Aleją. Dodatkowo, cmentarz posiada także jedno wejście dla pieszych, które prowadzi od ulicy Cmentarnej.

Na terenie cmentarnym możemy znaleźć także cerkiew zbudowaną w 1895 roku oraz dom pogrzebowy, którego historia sięga roku 1946. Nieopodal znajduje się również kolumbarium, które zostało otwarte w 2000 roku. Warto również wspomnieć, że od marca 1990 roku dostępna jest nowa część cmentarza, która mieści się w podwłocławskiej Pinczacie.

Pochowani na Cmentarzu Komunalnym we Włocławku

W czołowej części wiedzy dotyczącej miejsca spoczynku wielu osób znajduje się temat o Pochowanych na Cmentarzu Komunalnym we Włocławku. Jest to obszerny temat, który z pewnością zasługuje na głębsze zbadanie.

Warto podkreślić, że istnieje osobny artykuł poświęcony tym ważnym postaciom. Cmentarz ten jest miejscem, gdzie spoczywają różnorodni ludzie, a każda historia zasługuje na upamiętnienie. Dodatkowo, temat ten związany jest z kategorii, która skupia się na osobach pochowanych w tej ważnej lokalizacji.

---

Oceń: Cmentarz Komunalny we Włocławku

---