Plac Wolności, znany również jako Nowy Rynek, to miejsce, które od ponad stu lat stanowi jeden z najważniejszych i najbardziej centralnych punktów we Włocławku.
Niezależnie od upływu czasu, ten plac cieszy się dużą popularnością wśród mieszkańców oraz turystów, będąc świadkiem licznych wydarzeń społecznych, kulturalnych i lokalnych inicjatyw.
Historia
Plac Wolności ma regularny prostokątny kształt, rozciągający się na około 160 na 130 metrów. Jego strategiczne usytuowanie sprawia, że znajdujący się w samym centrum Śródmieścia jest miejscem spotkań i wydarzeń lokalnych.
W centralnej części tego placu niegdyś mieściła się cerkiew, uznawana za jedną z najpiękniejszych w całym Królestwie Polskim. Niestety, władze miejskie zdecydowały o jej rozbiórce w okresie międzywojennym, a teren ten został włączony do miejskiego ogrodu, który został rozszerzony o obszar po rynku. Początkowo planowano utworzenie ratusza oraz teatru w tym miejscu, lecz ostatecznie z tych zamierzeń niewiele się zrealizowało.
Po zakończeniu II wojny światowej na obszarze, gdzie dawno temu stała cerkiew, pochowano kilku czerwonoarmistów, którzy zostali tam zastrzeloni. To umiejscowienie doprowadziło do budowy pomnika żołnierza radzieckiego, co z kolei zablokowało wszelkie dalsze przedsięwzięcia budowlane w najbliższej okolicy. Kolejne lata przyniosły także okres PRL, w którym w imię nowoczesności wyburzano przedwojenne kamienice i parterowe domy, a na ich miejscu wybudowano wieżowiec z wielkiej płyty oraz siedziby ZUS i Dom Rzemiosła. Odbudowa wielu starych budynków wokół placu Wolności miała miejsce dopiero w wolnej Polsce dzięki wsparciu lokalnych przedsiębiorców oraz znacznym wpływom z sektora usług i handlu.
Z biegiem lat, plac Wolności stał się również znany z bogatych kompozycji kwiatowych, które zdobią jego przestrzeń. W 1994 roku na pomniku żołnierza radzieckiego dodano obudowę poświęconą pamięci żołnierza polskiego, co z pewnością przyczyniło się do nadania temu miejscu większego szacunku dla historii.
5 marca 2009 roku rozpoczęto projekt przebudowy placu Wolności, który miał na celu uporządkowanie ruchu samochodowego oraz przekształcenie placu w przestrzeń bardziej przyjazną dla pieszych. Wśród planów znalazły się:
- częściowe zamknięcie ruchu samochodowego w północnej części placu,
- reorganizacja ruchu w zachodniej części,
- budowa przejścia podziemnego z pasażem handlowym w kierunku ulicy Kościuszki,
- zmiana układu kostki brukowej i rabatek,
- budowa fontann oraz rzeźb,
- zwiększenie liczby ławek.
Pomimo początkowego zamysłu dotyczącego parkingu podziemnego, wiele z planów zostało oprotestowanych przez lokalne społeczności, w tym 200 protestujących, którzy sprzeciwiali się likwidacji miejsc parkingowych. Po czterech miesiącach intensywnych rozmów osiągnięto kompromis, umożliwiając zachowanie części miejsc parkingowych oraz dalszy ruch samochodowy w północnej części placu. Niestety, w końcu 2009 roku projekt przebudowy został całkowicie wstrzymany.
Mimo kontrowersji dotyczących głównego zamysłu przebudowy, jej pomysłodawcy twierdzili, że nowa infrastruktura miałaby szansę ożywić centrum miasta oraz przyciągnąć mieszkańców i turystów. Obecnie, mimo usilnych prób, deptak prowadzący przez plac oraz ulicę 3 Maja funkcjonuje nie najlepiej, z uwagi na zwiększone zagrożenie przestępczością w tej okolicy. Starówka jest często określana jako „dzielnica cudów”, co obrazuje stan bezpieczeństwa.
W 2013 roku temat przebudowy powrócił, gdy prezydent Andrzej Pałucki zapowiedział nowe próby zrealizowania projektu, co pokazuje stałą potrzebę zmiany i adaptacji przestrzeni miejskiej.
Najważniejsze obiekty
Na Placu Wolności we Włocławku znajduje się wiele obiektów, które mają znaczenie historyczne i architektoniczne. Wiele z nich jest wpisanych do rejestru zabytków, co podkreśla ich wartość dla kultury i dziedzictwa regionu.
- tzw. Pałac Mühsama przy ul. Kościuszki, z ok. 1894 r.,
- Plac Wolności 1 – obecnie siedziba Naczelnej Organizacji Technicznej, zbudowany w 1835 r.,
- Plac Wolności 2 – kamienica powstała w 1853 r.,
- Plac Wolności 5 – „Hotel Polski”, obecnie znany jako Hotel Rozbicki, budynek z 1772 r.,
- Plac Wolności 6 – zespół klasztorny OO. Franciszkanów, z lat 1639-1644, a także kościół klasztorny, obecnie kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych, z 1795 r.,
- Plac Wolności 10 – kamienica z 1897 r.,
- Plac Wolności 11 – kamienica z oficynami, wybudowana w latach 1909-1914,
- Plac Wolności 12 – budynek z oficynami z 1912 r.,
- Plac Wolności 13 – kamienica z oficyną z 1882 r.,
- Plac Wolności 14 – oficyna z 1905 r.,
- Plac Wolności 15 – kamienica z ok. 1900 r.,
- Plac Wolności 16 – budynek wielorodzinny z 1869 r.,
- Plac Wolności 17a – budynek wielorodzinny z lat 1848-1856,
- Plac Wolności 20 – kamienica z oficyną z 1912 r.
Przypisy
- Agnieszka Marszał: Prezydent Włocławka Andrzej Pałucki ponownie chce przebudować Plac Wolności. portal Radia GRA, 01.03.2013 r. [dostęp 01.03.2013 r.]
- Uchwała nr XXI/72/2016 Rady Miasta Włocławek w sprawie przyjęcia „Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Miasta Włocławek na lata 2016-2019”, „Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko -Pomorskiego” [dostęp 13.01.2020 r.]
- Obiekt [online], hotelewloclawek.pl [dostęp 09.10.2020 r.]
- Barbara Szmejter, Muzycy przyszli zaprotestować, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 271 z 19.11.2009 r. wyd. włocławskie, s. 3
- Barbara Szmejter, Marzenia o nowym centrum pękły jak bańka mydlana, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 272 z 20.11.2009 r. wyd. włocławskie, s. 3
- Katarzyna Czyżewska, Krótka i emocjonalna, [w:] „Tygodnik Kujawski”, nr 38 z 20.11.2009 r.
- Ewelina Piotrowska, Przepadło dofinansowanie?, [w:] „Nowości”, nr 272 z 20.11.2009 r. wyd. włocławskie, s. 7
- Barbara Szmejter, Pl. Wolności – kres konfliktu, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 144 z 22.06.2009 r. wyd. włocławskie, s. 17
- Barbara Szmejter, Strach na placu Wolności, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 68 z 21.03.2009 r. wyd. włocławskie, s. 1
- Tomasz Szczuraszek, Grzegorz Bebyn, Jacek Chmielewski: Studium komunikacyjne obszaru placu Wolności we Włocławku, portal Q4.pl, 05.2009 r. [dostęp 01.03.2013 r.]
- Maciej Mroczyński, Rewitalizacją w biedę, internetowe wydanie „Nowości”, 13.11.2008 r.
- Małgorzata Goździalska, Spokojne Zawiśle, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 105 z 06.05.2009 r. wyd. włocławskie, s. 14
- Andrzej Winiarski, Włocławek na starej fotografii, Włocławek 2008 r., s. 143
- Projektowane budynki zaznaczono na Ogólnym planie regulacyjnym z 1924 r. przez architekta Kazimierza Saskiego.
- plac łączył ze sobą najwięcej ulic w mieście już ponad sto lat temu, jako Nowy Rynek, patrz plan m. Włocławka z 1911 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Plac Przyjaciół WOŚP we Włocławku | Stary Rynek we Włocławku | Ulica 3 Maja we Włocławku | Ulica Kruszyńska we Włocławku | Ulica Przechodnia we Włocławku | Ulica Stefana Okrzei we Włocławku | Ulica Tumska we Włocławku | Ulica Toruńska we Włocławku | Ulica Fryderyka Chopina we Włocławku | Bulwary im. Marszałka Józefa Piłsudskiego we WłocławkuOceń: Plac Wolności we Włocławku