Wydmuchowo (Włocławek)

---

Historia

Karczma Wydmuchowo

Rozporządzenie Komisji Dobrego Porządku z 1787 roku w sposób szczegółowy opisuje funkcjonującą wówczas Karczmę Dworską, znaną jako Wydmuchowo. Jej lokalizacja znajdowała się naprzeciw Klasztoru OO. Reformatów, na placu oznaczonym numerem hipotecznym 282 przy ulicy Brzeskiej. W sąsiedztwie tego miejsca, na równym placu istniał plac strzelniczy, który był wykorzystywany przez Bractwo Strzeleckie. W zakresie obszaru, który był określany jako Pod Wydmuchowem, zarejestrowano trzy domy, które wcześniej należały do Gołąbka (narożny), Zielenkiewicza oraz Maliszewskiego.

Znajdujący się za Wydmuchowem teren miejski był wówczas pusty i obejmował przestrzeń od brodu do ul. Kowalskiej, która obecnie nosi nazwę ul. 3 Maja, a współczesnie jest znany jako Plac Wolności. Na planie Włocławka dołączonym do rozporządzenia, karczma Wydmuchowo została umiejscowiona na wschodniej pierzei obecnego Placu Wolności, z terenem o kształcie trójkąta, sięgającym częściowo w stronę środka placu.

Warto zaznaczyć, że w dokumentacji nie użyto terminu Wydmuchowa, kwalifikując ją jako przedmieście Nowe Miasto. Prawa własności do tego miejsca były regulowane przez biskupa Stanisława Karnkowskiego, który w 1577 roku nadał przywilej ustanawiający karczmę na gruntach kościelnych. Po raz pierwszy jest ona wymieniona w inwentarzu miasta z 1751 roku, a przywilej z 1777 roku zwalniał ją z wolnej propinacji trunków na rzecz skarbu biskupiego. W tym samym rozporządzeniu przekazano również grunt, na którym karczma miała stać, na rzecz miasta, a prawa propinacji przeszły na Zgromadzenie Piwowarów Wolnego Trunku. Karczma ta została zaznaczona na planie miasta z 1824 roku.

Wielu historyków, w tym Zdzisław Arentowicz, wskazuje, że karczma Wydmuchowo, znajdująca się na skrzyżowaniu dzisiejszego Placu Wolności i ul. Warszawskiej, upadła wskutek starości wokół roku 1840.

Obecnie

Na planie Włocławka z 1844 roku obszar opisany był jako grunt przynależący do wsi Zazamcze. Z kolei plan z 1851 roku uznaje ten teren za grunt nazwany Wydmuchowo, który należał do Ekonomii Rządowej Brześć. Etnograf Oskar Kolberg w czwartym tomie swojej serii monografii pt. 'Lud’, wydanej po raz pierwszy w 1869 roku, wymienia Wydmuchowo wśród nazw miejskich, wiejskich oraz folwarcznych w ówczesnym powiecie włocławskim.

W artykule profesora Zenona Guldona, zatytułowanym 'W czasach szlacheckiej Rzeczypospolitej – Terytorium ludość i stosunki społeczno-gospodarcze’, zamieszczonym w 'Studiach z dziejów ziemi dobrzyńskiej XV–XX wiek’ z 1987 roku, również pojawia się wzmianka o karczmie Wydmuchowo, umiejscowionej na terenach parafii Wola w powiecie lipnowskim.

Wraz z dynamicznym rozwojem miasta w drugiej połowie XIX wieku, zaczęto zabudowę wokół dzisiejszego Placu Wolności, co zbiegło się z zakończeniem używania nazwy Wydmuchowo na mapach. W okresie międzywojennym plac ten stał się sercem miasta, a jego status zachowuje do dziś.

Na obecnym Placu Wolności znajdują się budynki mieszczące się pod adresami 14-20. Budynki pod numerami 14, 15, 16, 17a oraz 20 zostały wpisane do gminnej ewidencji zabytków, powstały w czasie pomiędzy 1848 a 1936 rokiem. Warto również wspomnieć, że pod numerem 17 znajduje się Dom Rzemiosła, który został zbudowany w latach 1959-1963 z myślą o upamiętnieniu Tysiąclecia Państwa Polskiego. Ponadto, pod adresem 18-19 usytuowany jest nowoczesny biurowiec Inspektoratu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Etymologia i użycie nazwy współcześnie

Termin Wydmuchowo oraz jego pokrewne formy w świetle Słownika języka polskiego PWN oznaczają miejsce, które jest szczególnie narażone na wpływ wiatru lub znajdujące się daleko od zamieszkałych obszarów. W momencie, gdy powstała karczma Wydmuchowo, teren ten rzeczywiście leżał poza ówczesnymi granicami Włocławka. Z powodu niewielkiej zabudowy, silne działanie wiatru można było tam bez przeszkód odczuwać.

W obecnych czasach, nazwa ta jest rzadko wykorzystywana. Wprowadzenie zapytania „Wydmuchowo Włocławek” w popularnej wyszukiwarce internetowej Google przynosi jedynie 28 precyzyjnych wyników (stan na 23.08.2021), a blisko 5 tysięcy wyników powiązanych z tymi wynikami. Wśród 28 najtrafniejszych odnoszących się do Wydmuchowa, jeden z linków prowadzi do uchwały Rady Miasta Włocławka z 2005 roku. Kolejne pięć wyników dotyczy polskojęzycznej Wikipedia oraz jej podobnych stron, gdzie wspomniana nazwa osiedla jest zamieszczona w szablonie Dzielnice i osiedla Włocławka, ukazującym się u dołu artykułów związanych z tym miastem. Reszta wyników dotyczy głównie map internetowych.

W celu porównania, w tej samej wyszukiwarce, zapytanie dotyczące współczesnej nazwy Rózinowo przy użyciu słów kluczowych „Rózinowo Włocławek” oferuje 49 precyzyjnych odpowiedzi oraz również ponad 5 tysięcy podobnych wyników. Warto zauważyć, że nazwa ta jest używana m.in. przez znajdującą się tam parafię Chrystusa Króla, potocznie nazwaną parafią na Rózinowie, co widoczne jest w adresie internetowym wspólnoty. Nazwa Rózinowo figuruje również w tytule jednego z przystanków Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego oraz w nazwie jednego z obszarów miasta.

Również pojawia się w mediach społecznościowych, na przykład na Facebooku, oraz w lokalnych portalach informacyjnych, takich jak Włocławek. Nasze Miasto. Dodatkowo, ta nazwa jest zawarta w publikacji Głównego Urzędu Statystycznego, która dokumentuje zmiany administracyjne miast od 1945 do 1984 roku (stan na 23.08.2021).

Zgodnie z uchwałą nr 126//XXXIX/2005 Rady Miasta Włocławka, podjętą w dniu 9 września 2005 roku, Wydmuchowo zostało ujęte w wykazie urzędowych nazw miejscowości w Polsce i obecnie widnieje w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podziału Terytorialnego Kraju TERYT.

---

Oceń: Wydmuchowo (Włocławek)

---