Kokoszka (Włocławek)

---

Historia

W 1933 roku podczas badań nad Włocławkiem, ksiądz Michał Morawski odnotował, że historia tej dzielnicy sięga XVI wieku. Jej nazwa wywodzi się od przydomka Wojciecha Canthelbergha Kokoszki, który był burmistrzem tego miasta w 1565 roku. Interesujące jest to, że pierwsza wzmianka o tym przedmieściu pojawiła się już w 1430 roku.

W ogrodach Kokoszki, które zostały przyznane miastu w 1577 roku na mocy przywileju biskupa Stanisława Karnkowskiego, odnajdujemy także pozostałości ogrodów z okolic Słodowa oraz połowy tzw. Papieżki. Na początku XX wieku, Kokoszka charakteryzowała się wiejską zabudową i peryferyjnym położeniem. Ulice były mało oświetlone i wciąż pokryte brukiem, mimo to miejsce to było domem dla wielu rzemieślników oraz handlarzy. Z czasem, w okresie międzywojennym, dzielnica stała się integralną częścią Włocławka.

W latach 80. oraz 90. nastąpiła znaczna modernizacja urbanistyczna, która zmieniła klasyczny krajobraz Kokoszki, przyczyniając się do zniknięcia wielu budynków parterowych na rzecz nowych bloków mieszkalnych. Z myślą o lokalnych mieszkańcach, w 1922 roku powstała Parafia św. Stanisława. Należy jednak zaznaczyć, że sam Kościół został zbudowany przy ulicy Wiejskiej, która niegdyś znajdowała się w rejonie osiedla Bularka.

Koszary

Na początku XX wieku, między 1911 a 1920 rokiem, na rogu ulicy Kapitulnej i Długiej powstały koszary konne, pierwotnie zaplanowane na potrzeby Armii Imperium Rosyjskiego. Zespół budynków składał się z trzech obiektów koszarowych oraz stajni, która później pełniła rolę garażu. W latach 20. XX wieku stacjonował tu Szwadron Zapasowy 2 Pułku Szwoleżerów Rokitiańskich. W okresie PRL w koszarach tych mieścił się 3 Pułk Drogowo-Mostowy.

W obiekcie funkcjonowała Szkoła Pułkowa, która zajmowała się kształceniem podoficerów z takich specjalności jak kutrzystów, minierów, kierowców i dowódców drużyn. Na terenie koszar znajdował się również poligon z parkiem pontonowo-przeprawowym. Ostatnia jednostka stacjonująca we Włocławku opuściła te miejsce w 2002 roku, przenosząc się do Chełmna, a budynki koszarowe zostały zburzone na początku 2006 roku.

Obecnie w jednym z byłych budynków działa Sąd Pracy, a reszta terenu przeszła w ręce prywatnego właściciela. W latach 2018-2020 zainwestowano w miejsce, tworząc Centrum Handlowe Park Kujawia.

Łaźnia miejska

3 grudnia 1923 roku, przy ulicy Kapitulnej 18, otwarto miejską łaźnię nr 1, zaprojektowaną przez architekta Władysława Kwapiszewskiego. Była to druga publiczna łaźnia we Włocławku i została przystosowana do walki z epidemiami. Jej powstanie było rezultatem współpracy miasta z Nadzwyczajnym Komisariatem do walki z epidemiami, który zainwestował milion marek z funduszu Ligi Narodów. Choć pomysł budowy narodził się już w 1921 roku, zabrakło wtedy funduszy na realizację projektu.

Budowę rozpoczęto w lipcu 1922 roku, ale w trakcie jej wykonywania prace były wielokrotnie wstrzymywane, między innymi z powodu strajku robotników. Łaźnia miała do dyspozycji dwie poczekalnie, rozbieralnie, kamerę dezynfekcyjną oraz salę natryskową z dziesięcioma natryskami, a także ubieralnię i łaźnię parową. W suterenie umieszczono trzy wanny oraz kotłownię, a w 1929 roku przeprowadzono remont, podczas którego dodano nową instalację elektryczną, a także nowe urządzenia sanitarno-higieniczne.

W okresie międzywojennym łaźnia funkcjonowała w czwartki i piątki od 14 do 20 oraz w soboty od 14 do 22. Ceny za usługi były zróżnicowane – za kąpiel w wannie dodatkowo pobierano od 60 gr do 1,20 zł. Mieszkańcy mieli możliwość korzystania z karnetów umożliwiających bezpłatny dostęp do łaźni. W 1923 roku skorzystało z tych usług bezpłatnie aż 3666 osób, w tym 752 Żydów. W latach 1931-1934 zarządzał nią Szczepan Daszkowski.

W trakcie II wojny światowej łaźnia, podobnie jak inne obiekty, była zamknięta. Po wojnie, w 1945 roku, uruchomiono tymczasową łaźnię przy ul. Kapitulnej 9. Z kolei pierwotna łaźnia odnowiono i otwarto na nowo 23 sierpnia 1946 roku, funkcjonując w piątki i soboty. Jej cennik oscylował wokół 10 zł za kąpiel pod natryskiem oraz 25 zł za kąpiel w wannie, a instytucja działała do końca PRL-u, kiedy to była własnością Rejonowego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej (obecnie znane jako Saniko). Budynek został zburzony w 2013 roku w związku z pracami do poszerzenia ul. Kapitulnej.

Architektura współczesna

Obszar, który rozważamy, obejmuje część ulicy Kapitulnej, która prowadzi do **dawnego młyna Kapitułka**. W skład tej dzielnicy wchodzą również przyległe ulice: Sienna, Niecała, Miła, Zimna, Chłodna, Pusta oraz fragment ul. Długiej. Ulica Słodowska jest także powiązana z Kapitulną, kierującą w stronę osiedla Słodowo. Nowa ulica Zimna powstała dopiero po zakończeniu drugiej wojny światowej. W PRL-u nazwę Kapitulnej zastąpiono imieniem włocławskiego komunisty Jana Polewki, natomiast Pustą nazwano imieniem Marcina Kasprzaka, a Długą – Janka Krasickiego. Zmiany te zostały wprowadzone uchwałą Rady Miasta z 3 grudnia 1991 roku.

W tej okolicy znajdują się także najstarsze budynki sprzed przeszło wieku. Znajdziemy tu domy z przełomu XIX i XX wieku, takie jak te pod adresami: Chłodna 51/Kapitulna 27 (połowa XIX wieku), Niecała 5, Chłodna 40 (II poł. XIX wieku), oraz szereg innych, pochodzących z początków XX wieku. Wykaz obiektów, mimo że nie jest wpisany do rejestru zabytków, jest częścią wojewódzkiej ewidencji zabytków. Warto dodać, że budynek przy ul. Długiej 65, obecnie gmach Sądu Okręgowego, był pierwotnie częścią zespołu dawnych koszar wojskowych z lat 1911-1920. Do dzisiaj nie przetrwały także wspomniane łaźnia oraz dom przy ul. Chłodnej 44 z około 1900 roku.

W parterowym domu przy ul. Kapitulnej 22A mieści się filia nr 7 Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zdzisława Arentowicza, a pod numerem 24 zlokalizowany jest gmach Powiatowego Urzędu Pracy. Warto zaznaczyć, że w 2012 roku zrealizowano przebudowę ul. Kapitulnej na odcinku od tunelu do ul. Wysokiej. Była to trzecia faza rewitalizacji tego miejsca, po wcześniejszych pracach przeprowadzonych w latach 2010 i 2011.

Przebudowa, której koszt wyniósł 13 milionów złotych, została w dużej części sfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Umożliwiła ona modernizację jezdni, chodników, zjazdów oraz wiat autobusowych. W jej trakcie zmodernizowano również sieć wodociągową na odcinku ul. Kapitulnej oraz zbudowano fragment sieci ciepłowniczej.

Część prac związanych z ul. Kapitulną objęła przebudowę tunelu pod linią kolejową nr 18, który łączył ul. Kapitulną z ul. Okrzei. Oddzielono przy tym tunel dla samochodów od przejść dla pieszych oraz rowerzystów. Rozpoczęcie budowy było kilkakrotnie opóźniane, głównie z powodu problemów z uzyskaniem zgód ze strony PKP oraz osuwisk od strony Hotelu Młyn. Podczas prac zmodernizowano także ulicę Słodowską.

Od 2020 roku, przy ul. Kapitulnej 12A, trwa budowa Osiedla Nowy Park, co jest wynikiem rozbiórki po dawnych Zakładach Przemysłu Ciągnikowego „Ursus”. Jego zakończenie zaplanowano na połowę 2021 roku. Cały teren będzie objęty pod budowę zielonych przestrzeni, a także prywatnych plaż i parków. Osiedle ma być połączone z pobliskimi Parkami na Słodowie oraz Henryka Sienkiewicza.

Centrum Handlowe Park Kujawia

W latach 2018–2020, w miejscu dawnych koszar, powstał kompleks handlowy Park Kujawia. Zajmuje on powierzchnię 9 ha i zawiera parking na 300 samochodów. Inwestycję zrealizowały spółki Rank Progress i Omega Investments, z MirBud S.A. jako wykonawcą. W Centrum Handlowym znajdują się sklepy, m.in. Castorama przy Kapitulnej 41 oraz Agata Meble przy Kapitulnej 39. Przedsiębiorstwa te przyciągnęły dużą frekwencję w dniu otwarcia, związaną z popularnymi osobami i akcjami marketingowymi.

Castorama, otwarta 26 lutego 2020 roku, gościła Dorotę Szelągowską, a z tej okazji rozdawała plastikowe wiaderka z ograniczoną edycją. Wiele osób przybyło, by jedynie zgarnąć darmowe upominki, co stało się wkrótce źródłem internetowych memów. W tym samym czasie otwarto również sklep Agata Meble, który przyciągnął aż 11 tysięcy klientów. W tym roku otwarto wiele innych sklepów, w tym Rossmann, Smyk, Pepco oraz KiK.

W 2021 roku planowane są kolejne inwestycje, takie jak budowa pawilonu handlowego z dodatkowymi lokalami oraz stacji benzynowej, a także elektrycznymi punktami ładowania samochodów.

Kapliczki przydrożne

Osiedle Kokoszka jest także miejscem, gdzie znajdują się dwie kapliczki przydrożne, które zostały zbudowane w latach 20. XX wieku. Pierwsza z nich stoi przy ul. Kapitulnej, blisko numeru 6 i ma drewnianą figurę Matki Boskiej. Przeprowadzano remonty w 1945 oraz 2018 roku, a jej przeniesienie miało miejsce w 2012 roku. Druga kaplica znajduje się przy ul. Długiej, w sąsiedztwie bloku mieszkalnego przy numerze 24. Również ta kaplica przerabiana była w 1945 oraz 2000 roku.

Warto dodać, że w 2019 roku tragiczny incydent, kiedy 44-letni mieszkaniec zniszczył tę oraz inne kapliczki we Włocławku, zwrócił uwagę lokalnych mediów. Czyn ten zakończył się zgłoszeniem się sprawcy na policję, co uwypukliło problemy związane z ochroną kultury lokalnej w obliczu takich wydarzeń.

---

Oceń: Kokoszka (Włocławek)

---