Słodowo (Włocławek)

---

Historia

Młyn na Słodowie, 1377-ok. 1956

W roku 1377, biskup Włocławka, Zbylut z Wąsosza, nadał Piotrowi Bagoszczy wyjątkowy przywilej, w ramach którego przyznał mu młyn zlokalizowany na Słodowie. Ważnym warunkiem tego przywileju było przekazywanie 2/3 zebranych zbóż biskupowi, podczas gdy młynarz zatrzymywał pozostałą część. Biskup jednocześnie zobowiązał się pokrywać koszty związane z naprawą grobli oraz płacić za prace ludzi zajmujących się tymi naprawami. Dodatkowo miał prawo wymagać, aby młynarz utrzymywał dwie świnie na potrzeby zamku. Młynarz został również zwolniony z obowiązków związanych z pracą na zamku, natomiast mieszkańcy Włocławka zobowiązali się młócić słód jedynie w młynie nad rzeką Zgłowiączką.

Piotr Bagoszcza pozyskał również prawo do części brzegu rzeki, co pozwoliło mu na zagospodarowanie ogrodu o powierzchni jednego morga. Biskup z kolei zastrzegł sobie prawo do pól przyległych do brzegu Zgłowiączki. W późniejszych latach, biskupi wydali szereg nowych przywilejów, między innymi w roku 1745 (Walenty Aleksander Czapski), 1765, 1771 (Antoni Kazimierz Ostrowski), a także 1781 i 1783 (Józef Ignacy Rybiński). Młyn był wymieniany w inwentarzach Włocławka aż do XVIII wieku, w latach takich jak 1534, 1568, 1582, 1604, 1720 i 1751.

Uchodził za młyn standardowy, dysponujący dwoma kołami, mącznym i słodowym. Mimo to, dochody były relatywnie niskie. Szymon Bielecki, który nabył młyn na mocy przywileju z 1745 roku, dokonał niezbędnych napraw oraz zainwestował w nowe budynki gospodarcze w okolicy.

Na podstawie dokumentów z roku 1827, wiadomo, że młyny na Słodowie oraz Przysłodowie były dzierżawione wieczyście przez Adama Beyera z Rypina oraz jego żonę Fryderykę z Kopitzów. Młyn został nabyty za koszt 200 złotych oraz roczny czynsz o wysokości 48,09 zł. Beyerowie rozszerzyli zabudowania gospodarcze, a w 1853 roku oddali prawa do dzierżawy Kazimierzowi Bojańczykowi, który był znanym kupcem z Włocławka i zakładał browar. W 1856 roku Kazimierz Bojańczyk sprzedał dzierżawę Karolowi Zenke oraz Wilheliminie z Ługowskich, którzy to w 1871 roku wznieśli nowy młyn, zatrudniający cztery osoby. Niestety, młyn spłonął w kolejnym roku, ale został szybko odbudowany.

W 1878 roku prawa do młyna przeszły na Fryderykę Elżbietę Haack, która sprzedała je swoim synom, Hermanowi Wilhelmowi oraz Aleksandrowi Lucjanowi Haackom. Ich rodzina miała długą tradycję młynarską, gdyż ich ojciec oraz dziadek byli właścicielami innych młynów, w tym jednego znajdującego się w folwarku Świech. Haackowie nabyli młyn na własność, a jego powierzchnia wynosiła wówczas 4 morgi. W 1926 roku młyn przeszedł na własność Lucjana Karola Wernera.

Na początku XX wieku młyn został przekształcony w fabrykę, wyposażoną w kocioł oraz maszynę parową o mocy 30 koni mechanicznych i zatrudniał osiem osób. W 1906 roku Haackowie wydzierżawili go kupcom Ickowi Żychlińskiemu oraz Herszowi Przedeckiemu. Z różnorodnych źródeł wynika, że w tym czasie młyn był również dzierżawiony przez spółkę Hersza Przedeckiego i Gutowskiego. W 1913 roku młyn przeszedł pod zarząd firmy B-cia Hersz i Majer Żychlińscy oraz Hiel Majer Czarny. W 1928 roku Czarny stał się wyłącznym dzierżawcą, jednak w 1930 roku zaprzestał działalności przez zadłużenie. Później najem przejął Szlama Śliwicki.

W kolejnych latach młyn przeszedł pod zarząd spółki Artura Heide oraz Róży i Hagary Żychlińskich. Po II wojnie światowej zarówno młyn jak i Przysłodowo przeszły na rzecz Skarbu Państwa i zakończono ich działalność w latach 50. W tym okresie teren przeznaczono na cele rekreacyjne.

Dziś można podziwiać pozostałości po młynie w postaci budynku przy ul. Słodowskiej 22 oraz dawny dom właściciela przy ul. Słodowskiej 24, który powstał około 1900 roku, chociaż nie zostały one wpisane do rejestru zabytków.

Obóz jeniecki w czasie II wojny światowej

W czasie II wojny światowej na Słodowie pierwotnie znajdował się oboz jeniecki dla żołnierzy z Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego, którzy zostali wzięci do niewoli podczas kampanii we Francji. Obóz ten był zapewne jednym z stalagów XXIB. Według różnych danych, jego liczba więźniów wynosiła od 200 do 300. Obozy zaczęły funkcjonować na przełomie lipca i sierpnia 1940 roku. Kluczowym budynkiem tego obozu był stary młyn wodny przy ul. Słodowskiej, który działał do 1943 roku.

W Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i III Rzeczypospolitej

W 1956 roku, na Słodowie, zakończono budowę miejskiego kąpieliska nad rzeką Zgłowiączką, które oferowało dwa odkryte baseny ze zjeżdżalnią. W latach 60. i 70. XX wieku mieszkańcy Włocławka, zwłaszcza z dzielnic Zazamcza i Kokoszki, chętnie korzystali z tych basenów oraz otaczających terenów rekreacyjnych. Po zbudowaniu pierwszej krytej pływalni w latach 1971-1974 w mieście, stara kąpielisko zostało porzucone, a zieleń pobliskiego Parku im. Henryka Sienkiewicza szybko ją zdominowała. W 2017 roku, w związku z planami na budowę nowego amfiteatru, pozostałości po dawnych basenach zostały całkowicie rozebrane.

Współcześnie

W latach 2010–2012 zrealizowano budowę „Międzyosiedlowego Basenu Miejskiego” w okolicy Słodowa, przy ul. Wysokiej 12. Projekt ten został zrealizowany przez firmę Alstal Grupa Budowlana na zlecenie Gminy Miasto Włocławek. Uroczystość otwarcia miała miejsce 12 marca 2012 roku. W obiekcie znajdują się: hala sportowa z basenem, hala rekreacyjna, w której zlokalizowane są toru do nauki pływania, zjeżdżalnia rurowa, gejzer oraz brodzik dedykowany najmłodszym. Obiekt został tak skonstruowany, aby zapewnić wygodę użytkownikom poprzez liczne szatnie oraz przystosowane dla osób niepełnosprawnych przebieralnie. Dodatkowo, w budynku znajdują się pomieszczenia do odnowy biologicznej z dwoma saunami.

Na piętrze zlokalizowane są m.in. biura administracyjne, sala konferencyjna oraz centrum nurkowe Mr. Jacques, które obejmuje również sklep z akcesoriami nurkowymi i pływackimi, a także Centrum Sportów Walki oraz Kawiarenka. Pod obiektem, w piwnicy, dostępna jest Kręgielnia Piwnica z oferującą szkółką bowlingową dla dzieci.

Rok 2013 przyniósł nowe atrakcje w postaci dwóch boisk do siatkówki, z których jedno w zimie zmienia się w lodowisko. W kolejnych latach teren został wzbogacony o palenisko, kryte ławy, boisko do piłki plażowej, nożnej i tor przeszkód.

W przeszłości w rejonie Słodowa znajdowała się Izba Wytrzeźwień, która do 31 grudnia 2013 roku była czynna. Po jej zamknięciu budynek o powierzchni 500 m², składający się z 27 pomieszczeń, został przekazany Hufcowi Związku Harcerstwa Polskiego Włocławek, który w 2014 roku utworzył tam Bazę Przygody Harcerskiej Strefy Współpracy.

W okolicy Słodowa znajduje się także most betonowy, który obecnie łączy Park z ulicą Słodowską.

Skatepark

W 2012 roku z inicjatywy grupy California Park w ramach Budżetu Obywatelskiego zrealizowano projekt budowy skateparku. Mieszkańcy Włocławka przyznali na tę inwestycję 150 tysięcy złotych. W marcu 2013 roku wyznaczono teren o powierzchni około 750 m², zlokalizowany przy ul. Wysokiej 12, w sąsiedztwie Międzyosiedlowego Basenu Miejskiego, w pobliżu Parku na Słodowie. Otwarcie skateparku planowano jeszcze w tym samym roku.

Prace budowlane zaplanowano na dwa etapy, jednak pierwsza próba przetargowa w maju została unieważniona, a nowy przetarg ogłoszono w sierpniu. W ramach projektu wybrano konsorcjum ZCS Polska sp. z o.o. oraz Bullati Andrzej Ciuchta jako głównych wykonawców. Całkowity koszt inwestycji oszacowano na 290 tysięcy złotych. W listopadzie 2013 roku rozpoczęto prace przy pierwszym etapie, obejmującym przesunięcie istniejącej górki, oraz instalację oświetlenia i monitoringu.
Na początku 2020 roku przystąpiono do rozbudowy skateparku, który obejmował m.in. wyłożenie terenu betonem. Na ten cel przeznaczono z budżetu miasta 500 tysięcy złotych. Prace zakończono 17 lipca 2020 roku, a otwarcie skateparku miało miejsce 23 lipca. W jego skład obecnie wchodzą różne elementy, takie jak banki, quartery, funboxy oraz murki.

Aktualnie planowana jest dalsza rozbudowa skateparku o pumptrack o powierzchni 215 m², który powstanie pomiędzy basenem a kortami tenisowymi. Równocześnie okoliczne tereny będą wzbogacone o zieleń oraz elementy małej architektury. W realizacji tego projektu, budżet miasta wynosi 440 tysięcy złotych, a przetarg wygrała firma BikeUniverse Sp., która zrealizuje budowę pumptracku za 429 tysięcy złotych.

Park na Słodowie

W latach 2017–2019 na Słodowie utworzono Park, który jest przedłużeniem Parku im. Henryka Sienkiewicza. W tym celu przystąpiono do uporządkowania terenu, w tym do zburzenia pozostałości po dawnych basenach oraz wycinki drzew. Choć prace miały pierwotnie zakończyć się w 2018 roku, ostatecznie ukończono je w roku następnym. Koszt tej inwestycji, łącznie z rewaloryzacją zieleni, wyniósł przeszło 16 milionów złotych. W projekcie uczestniczyło konsorcjum firm: „Zielony Ogród” oraz „Lipowski” Spółka Jawna.

Park na Słodowie został połączony z Parkiem Sienkiewicza za pomocą ścieżki pieszo-rowerowej. Na jego terenie zbudowano m.in. kort tenisowy, dwa place zabaw i zewnętrzną siłownię. Z myślą o wypoczynku, w parku usytuowano również punkt widokowo-rekreacyjny z leżakami oraz pomost nad starorzeczem Zgłowiączki. W celu umocnienia skarpy przy Międzyosiedlowym Basenie Miejskim powstał amfiteatr, a również liczne elementy małej architektury, takie jak altany, ławki i pergole. Dodatkowo posadzono około 450 nowych drzew oraz 4,4 tysiąca krzewów różnorodnych.

Park jest oświetlony, a także połączony z ulicami Wysoką i Szpitalną. W sondażu przeprowadzonym przez portal DDWloclawek.pl 92% respondentów zadeklarowało pozytywną ocenę rewitalizacji Parku na Słodowie.

Od chwili powstania Park na Słodowie, z amfiteatrem, stał się przestrzenią organizacji licznych wydarzeń plenerowych. Od 25 maja 2019 roku odbywa się tu parkrun, który prowadzi od ścieżki łączącej park z ulicą Wysoką wzdłuż rzeki Zgłowiączki do ciągu, który łączy Park im. Henryka Sienkiewicza z ulicą Wyszyńskiego. Dzięki zrealizowanej rewitalizacji, bieg ten odbywa się w przyjemnej, otwartej przestrzeni parku.

Most kolejowy nad Zgłowiączką

W roku 1862 otwarto most kolejowy, który powstał w związku z budową linii kolei warszawsko-bydgoskiej przechodzącej przez Włocławek. Konstrukcja mostu ma formę atrakcyjnej arkady. Do roku 1914 zdobiły go dwa medaliony, które zawierały datę jego budowy.

Jednak los mostu zmienił się podczas I wojny światowej, kiedy to 21 września 1914 roku został zburzony przez armię niemiecką. Szybko potem jednak przystąpiono do jego odbudowy. Przez długie lata most ten stanowił barierę, oddzielającą dzielnicę od Parku im. Henryka Sienkiewicza, znajdującego się po drugiej stronie rzeki.

W pierwszej dekadzie XXI wieku, aby poprawić komunikację, zrealizowano inwestycję polegającą na budowie przejścia pod mostem. W wyniku rewitalizacji, która miała miejsce w latach 2017–2019, parki Słodowo oraz Sienkiewicza zostały ostatecznie połączone nową ścieżką przebiegającą pod mostem kolejowym, co znacząco podniosło atrakcyjność tej przestrzeni.

---

Oceń: Słodowo (Włocławek)

---