Zazamcze

---

Historia

Nazwa Zazamcze wiąże się z historią średniowiecznego zamku, który znajdował się w pobliżu obecnego Pałacu Biskupiego. Termin ten oznacza obszar znajdujący się po drugiej stronie Zgłowiączki, za zamkiem oraz za granicami miasta. Przez długi czas te tereny miały charakter rolniczy.

Obszar Zazamcza, szczególnie ten usytuowany blisko Wisły i Zgłowiączki, nabierał znaczenia dzięki obecności wielu spichlerzy oraz magazynów. Wraz z dynamicznym rozwojem Włocławka, od XIX wieku stał się częścią miasta. W 1816 roku rozpoczęła działalność fabryka cykorii Ferdynanda Bohma, a w 1850 roku Wilhelm Haak założył zakład produkcji maszyn rolniczych. W tym samym okresie, w 1875 roku, urządzono park miejski, a także przekształcono Folwark Rządowy Zazamcze w część Włocławka.

Teraz tereny te rozciągają się od ujścia Zgłowiączki do Wisły, dochodząc aż do okolic ul. Zdrojowej oraz Słodowej. W zachodniej części, w obrębie Folwarku Rządowego, można było znaleźć wieś Zazamcze, zwaną również „gruntami włościan wsi Zazamcze”. Na tym obszarze istniał trakt Nieszawski, dzisiejsza ul. Toruńska, oraz trakt Osięciński, obecnie ul. Wieniecka.

Wieś Zazamcze, szczególnie zachodnia jej część (obejmująca tereny na zachód od ul. Wienieckiej), uzyskała status dzielnicy Włocławka na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 28 stycznia 1927 roku, co znacząco powiększyło granice administracyjne miasta. Zachodnia część Zazamcza zachowała swój rolniczy oraz ogrodniczo-willowy charakter przez wiele kolejnych dekad.

Jednakże, z powodu komunistycznej koncepcji urbanistyki, luźna zabudowa zaczęła zniknąć. Rozegrane bezprawnie wywłaszczenia, często za nieadekwatne odszkodowania, pozbawiły rolników oraz ogrodników Zazamcza około 200 ha gruntów. Obszar ten został przekształcony w miejsce budowy ogromnego zespołu mieszkaniowego. Większość dzisiejszej zabudowy w zachodnim Zazamczu powstała w latach 1969-1978, a osiedle miało zaspokajać potrzeby mieszkaniowe pracowników Zakładów Azotowych Włocławek, obecnie znanych jako Anwil S.A.

W tamtym czasie w Zazamczu mieszkało wielu obcokrajowców – głównie Francuzów, a później Brytyjczyków, którzy brali udział w budowie Zakładów Azotowych Włocławek. Po zakończeniu budowy większość z nich opuściła Włocławek.

Statystyki przestępczości

W Zazamczu występuje około 17% przestępstw dokonanych w mieście Włocławek. Interesujące jest, że ta wartość jest identyczna z odsetkiem przestępstw w dzielnicy Południe, a jednocześnie nieznacznie wyższa w porównaniu do osiedla Kazimierza Wielkiego, gdzie przestępczość sięga 15%.

Placówki oświatowe

W Zazamczu znajduje się wiele placówek oświatowych, które oferują różnorodne możliwości edukacyjne dla dzieci i młodzieży. Oto niektóre z nich:

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa,
• Kujawska Szkoła Wyższa,
• II Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika,
• Zespół Szkół Akademickich,
• Zespół Szkół Elektrycznych,
• Szkoła Podstawowa nr 5,
• Szkoła Podstawowa nr 22,
• Szkoła Podstawowa nr 18.

Każda z wymienionych instytucji przyczynia się do rozwoju edukacji w regionie, oferując różnorodne programy oraz wsparcie dla uczniów na każdym etapie kształcenia.

Duże przedsiębiorstwa

Na terenie Zazamcza można znaleźć wiele znaczących przedsiębiorstw, które mają długą historię i są ważnymi elementami lokalnej gospodarki. Oto niektóre z nich:

• Fabryka Urządzeń Technicznych WISŁA-BRYKA sp. z o.o., która rozpoczęła swoją działalność w 1850 roku jako fabryka maszyn rolniczych Wilhelma Haaka,
• Kujawska Spółdzielnia Mleczarska,
• Kujawska Wytwórnia Termometrów Spółdzielnia Pracy,
• Polskie Przetwory sp. z o.o.,
• Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne sp. z o.o.,
• Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. (w tym Stacja Uzdatniania Wody „Zazamcze” oraz Przepompownia Główna),
• Bomilla,
• Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe „ROLLS” sp. z o.o.,
• Kujawsko-Pomorski Transport Samochodowy SA,
• Delecta SA, znana pierwotnie jako fabryka cykorii „Ferdynand Bohm & Co”, działająca od 1816 roku,
• RUN-CHŁODNIA we Włocławku sp. z o.o.

Wymienione przedsiębiorstwa reprezentują różnorodne branże i są kluczowe dla rozwoju gospodarczego regionu.

Opieka zdrowotna

W Zazamczu dostęp do opieki zdrowotnej jest zapewniony przez różnorodne placówki medyczne, które oferują szeroki wachlarz usług. Wśród nich znajdują się:

• Miejski Zespół Opieki Zdrowotnej sp. z o.o., w tym Przychodnia nr 2, usytuowana przy ul. Wienieckiej 34a,
• Samodzielny Publiczny Zespół Przychodni Specjalistycznych,
• Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Błogosławionego Księdza Jerzego Popiełuszki, mieszczący się przy ul. Wienieckiej 49.

Nazewnictwo ulic

Cechą wyróżniającą Zazamcze jest apolityczne podejście do nazywania ulic. Wyjątkową ulicą oddającą cześć konkretnej postaci jest ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, która wcześniej nosiła nazwę ul. Toruńska. Mimo że część ulic miała nazwy związane z wcześniejszym okresem politycznym, jak ul. Obwodowa, którą za czasów PRL nazywano ul. PKWN, lub zmiana nazwy ul. Promiennej na Aleję Przyjaźni Polsko-Radzieckiej w czasie schyłku PRL, to są to jedynie wyjątki. Zasadniczo, przedwojenne nazwy ulic pozostały niezmienione, zaledwie w dwóch przypadkach uległy modyfikacji – ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego (dawniej Toruńska) oraz ul. Mechaników (wcześniej znana jako Czarna Droga).

Warto również przyjrzeć się pochodzeniu nazw wybranych ulic:

• Ceglana – związana z cegielnią Bojańczyka,
• Fabryczna – od pierwszych zakładów przemysłowych Zazamcza,
• Hutnicza – nawiązująca do nieistniejącej już wsi Huta, znajdującej się dalej na zachód niż ul. Hutnicza,
• Lisek – prowadzi do Liska,
• Obwodowa – aktualna nazwa ulicy, wcześniej ul. PKWN, nawiązująca do planowanej obwodnicy (obecnie znanej jako droga międzyosiedlowa),
• Piwna – upamiętniająca XVI-wieczny browar zamkowy lub szynk, który funkcjonował później,
• Rzeczna – odnosi się do lokalizacji nad rzeką Zgłowączką,
• Solna – od magazynu soli,
• Szpitalna – prowadząca do szpitala św. Antoniego,
• Toruńska – kierująca do Torunia,
• Wieniecka – także prowadzi do Wieńca.

Zauważalna jest także optymistyczna symbolika nazw ulic w południowo-zachodniej części Zazamcza. Każda z ulic nosi pozytywne konotacje: Bajeczna, Hoża, Pogodna, Promienna, Przyjemna, Radosna, Rajska, Sielska, Urocza, Wesoła – są to nazwy, które niosą ze sobą radość i nadzieję. Nawet te, które są inspirowane historią Polski, jak Grunwaldzka czy Chocimska, honorują zwycięstwa, a nie porażki.

Przewodniki i monografie

W kontekście badań nad historią Zazamcza warto zwrócić uwagę na konkretne publikacje, które stanowią wartościowe źródła informacji. W szczególności interesująca jest książka autorstwa Benedykt Czarneckiego zatytułowana „Opowieści z dawnego Zazamcza”, która została wydana w Włocławku w 1997 roku.

Oprócz tej monografii, warto również przyjrzeć się różnorodnym dzielnicom i osiedlom Włocławka, które ukazują zróżnicowane obszary administracyjne tego miasta. Poniżej przedstawione są szczegóły dotyczące tych obszarów.

Obszary administracyjne	Mieszkaniowe Michelin Śródmieście Południe Rybnica Wschód Leśny Wschód Mieszkaniowy Zawiśle Zazamcze Przemysłowe Wschód Przemysłowy Zachód Przemysłowy
Części miasta wg TERYT	Brzezie-Leśniczówka Brzezie-Stacja Brzezie-Tartak Celuloza Czerwonka Dąbrówka Dziewiny Falbanka Glinki Górka Piaszczysta Grodzkie Grzywno Jedwabna Kamlarka Kapitułka Kawka Kokoszka Kolanowszczyzna Korabniki Krzywa Góra Krzywe Błota Kulin Leopoldowo Lisek Lisianki Łaniewszczyzna Łasica Łęg Łuba Pierwsza Michelin Mieczysław Milęcin Odłogi Ostrowy Ostrowy Leśne Papieżka Piaski Polanka Polewki Przesmyk Przy Szosie Rakutówka Rózinowo Rózinowo-Parafia Ruda Rumunki Zarudzkie Rybnica Sahara Słodowo Suchy Kierz Suszyce Syberyjka Szpetal Dolny Świech Wydmuchowo Za Torem Zabijaki Zapiecek Zazamcze Zofijka Żelazne Wody Żydowo
Zniesione nazwy części miasta wg TERYT	Dobiegniewo Dziadowo Zbójno
Inne (poza systemem TERYT)	Bularka Osiedle Kazimierza Wielkiego Osiedle Słoneczne Zarzeczewo

---

Oceń: Zazamcze

---