Franciszek Nowodworski (prezydent Włocławka)

Polityka i administracja

Franciszek Nowodworski jest ważną postacią w historii Włocławka. Urodził się 2 października 1797 roku we Włocławku i związał swoje życie z tym miastem aż do swojej śmierci 16 grudnia 1880 roku. Przez wiele lat działał jako nauczyciel, a w krótkim okresie, od 1831 do 1832 roku, pełnił funkcję prezydenta Włocławka.

Jego zasługi w dziedzinie oświaty i administracji miejskiej są istotnym elementem historii tego regionu, a jego wkład w rozwój lokalnej społeczności pozostaje pamiętany do dziś.

Życiorys

Franciszek Nowodworski urodził się jako syn Antoniego, żyjącego w latach 1770-?, oraz Katarzyny z Sikorskich. Jego pochodzenie sięga rodziny szlacheckiej, która posługiwała się herbem Nałęcz.

W młodości zdobył wykształcenie w szkole elementarnej prowadzonej przez ojców pijarów w Włocławku. W dorosłym życiu potrafił biegle komunikować się w języku francuskim oraz niemieckim. Po ukończeniu edukacji rozpoczął karierę nauczycielską, w której pracował przez czterdzieści lat w szkołach włocławskich.

Jego przejście na emeryturę miało miejsce między rokiem 1865 a 1870. Punktem zwrotnym w jego życiu społecznym było 22 lipca 1831 roku, kiedy to obywatele z prawem do głosowania wybrali go na prezydenta Włocławka. Decyzję tę zatwierdził namiestnik Królestwa Polskiego, Iwan Paskiewicz, 31 lipca tego samego roku. Nowodworski pełnił tę zaszczytną funkcję aż do 30 listopada następnego roku.

Oprócz działalności publicznej, był także właścicielem nieruchomości w Włocławku, w tym domu z przyległymi terenami. Jego pamięć została uhonorowana w kruchcie Kościoła św. Jana Chrzciciela we Włocławku, gdzie znajduje się tablica pamiątkowa oraz popiersie wykonane przez Hipolita Kasjana Marczewskiego (1853-1905).

Rodzina

Franciszek Nowodworski w dniu 1 lutego 1819 roku w parafii św. Jana Chrzciciela zawarł związek małżeński z Brygidą Germain, której urodziny datuje się na około 1792 rok, a która zmarła w 1822. Para doczekała się syna, Józefa Konstantego, ur. w 1821, który żył do 1879 roku.

Po śmierci Brygidy, Franciszek ożenił się po raz drugi z Marianną z Drejackich, pochodzącą również z rodziny szlacheckiej, która zmarła w 1871 roku. Ze związku tego przyszły na świat dzieci: Wojciech Antoni, Kazimierz Julian, Julia, biskup Michał, Wiktoria, zamężna Barr oraz Jan Henryk.

Józef Konstanty miał potomków, którzy zaangażowali się w zawody prawnicze oraz politykę. Wśród nich byli adwokaci: Jan Edward Nowodworski (1876-1954), który także przeszedł na polityczną ścieżkę, oraz Franciszek Nowodworski z lat 1859-1924. Z kolei syn Jana, Stanisław Marian Nowodworski (1873-1931), również działał w polityce.

Adwokat Franciszek był dumnym ojcem Leona Nowodworskiego, który urodził się w 1889 roku, a zmarł w 1941 roku. Leon, kontynuując rodzinną tradycję prawniczą, był także adwokatem. Posiadał ponadto córkę, Hannę Nowodworską-Grohman (ur. 1929), która związała się z ekonomistą Jerzym Grohmanem, żyjącym w latach 1922-2017.

Warto również wspomnieć, że wnukiem Wiktorii Barr był Franciszek Bar (1898-1982), który pełnił funkcję pierwszego prezesa Sądu Apelacyjnego w Gdańsku.

Przypisy

  1. Marek Jerzy Minakowski: Józef Nowodworski h. Nałęcz. Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), 08.06.2021 r. [dostęp 08.06.2021 r.]
  2. Dariusz Szpoper. Franciszek Bar – pierwszy prezes Sądu Apelacyjnego w Gdańsku: szkic do historii wymiaru sprawiedliwości w Polsce po 1945 r.. „Studia Prawnoustrojowe”. nr 26, s. 291–306, 2014 r. [dostęp 09.06.2021 r.]
  3. Anzelm Janusz Szteinke: Klasztory franciszkańskie na Kujawach wschodnich i w ziemi dobrzyńskiej od XVI do XIX wieku. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 2015 r., s. 17. [dostęp 08.06.2021 r.]
  4. a b c rfeter: Tablica Pamięci Franciszka Nowodworskiego. Pomniki, tablice, miejsca pamięci we Włocławku, 11.10.2017 r. [dostęp 06.06.2021 r.]
  5. Barbara Lendzion: Parafia Włocławek urodzenia za lata 1758–1776. Portal rodziny Szpejankowskich i Szpejenkowskich, 11.03.2018 r. [dostęp 06.06.2021 r.]
  6. Metryka zgonu Brygidy Nowodworskiej nr 183/1822, 17.10.1822 r., Sygn. 34 w: Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Włocławek. [dostęp 08.06.2021 r.]
  7. Metryka chrztu Józefa Konstantego Nowodworskiego nr 54/1821, 18.03.1821 r., Sygn. 32 w: Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Włocławek. [dostęp 06.06.2021 r.]
  8. Metryka chrztu Kazimierza Juliana Nowodworskiego nr 44/1828, 17.02.1828 r., Sygn. 47 w: Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Włocławek. [dostęp 08.06.2021 r.]
  9. Metryka zgonu Józefa Konstantego Nowodworskiego nr 62/1879, 07.03.1879 r., Sygn. 43 w: Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej św. Bartłomieja w Płocku. [dostęp 08.06.2021 r.]
  10. Kasper Niesiecki: Herbarz Polski. T. 6. Lipsk: J. N. Bobrowicz, 1839-1845 r., s. 583–585. [dostęp 07.06.2021 r.]
  11. Rodzina Nowodworskich w Księdze Ludności Stałej m. Włocławka z lat 1851–1864, t. 1. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 06.06.2021 r.]
  12. Rodzina Nowodworskich w Księdze Ludności Stałej m. Włocławka z lat 1865–1870, t. 1. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 06.06.2021 r.]
  13. Metryka chrztu Wojciecha Antoniego Nowodworskiego nr 91/1826, 24.04.1826 r., Sygn. 43 w: Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Włocławek. [dostęp 08.06.2021 r.]
  14. Metryka zgonu Franciszka Nowodworskiego nr 352/1880, 16.12.1880 r., Sygn. 150 w: Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Włocławek. [dostęp 06.06.2021 r.]

Oceń: Franciszek Nowodworski (prezydent Włocławka)

★★★★★
Średnia ocena:4.57 Liczba ocen:15