Feliksa Dowmont

---

Życiorys

Wczesne lata

Feliksa Dowmont przyszła na świat w rodzinie, której korzenie sięgają wydarzeń związanych z powstaniem styczniowym. Jej rodzicami byli Teofil Szumański, weteran tego zrywu, oraz Marianna Puchalska. Mieli razem pięcioro dzieci, w tym Feliksę. Po śmierci matki, to ojciec przyjął odpowiedzialność za wychowanie całej rodziny, wprowadzając w życie wartości patriotyczne i nauczając Feliksę empatii wobec mniej uprzywilejowanych.

Feliksa uczęszczała do pensji żeńskiej, gdzie zdobyła wiedzę pod okiem takich nauczycielek jak Izabela Zbiegniewska. Jej wyniki w nauce były wyjątkowe, co zaowocowało przyjaźnią z Topią Ring, która tragicznie zginęła podczas II wojny światowej za działalność konspiracyjną. W tym okresie Feliksa zmagała się również z poważną chorobą – tyfusem.

W czasie I wojny światowej, w latach 1914–1915, angażowała się w pracę wolontariacką w szpitalu dla rannych, który był prowadzony przez Polski Komitet Pomocy Sanitarnej. Dzięki swoim wysiłkom została odznaczona pamiątkową odznaką PKPS. Następnie, od 1915 do 1918 roku, była aktywna w Polskim Czerwonym Krzyżu, a w 1920 roku, w trakcie wojny polsko-bolszewickiej, organizowała kuchnię dla żołnierzy w ramach Pogotowia Wojennego.

Dwudziestolecie międzywojenne

W okresie międzywojennym Feliksa rozwijała swoją działalność społeczną, która angażowała ją na wielu płaszczyznach. W latach 1917–1920 prowadziła kursy dla analfabetów, a między 1918 a 1922 rokiem zarządzała kuchnią w ramach Polsko-Amerykańskiego Komitetu Pomocy Dzieciom, z której korzystało około 1000 osób potrzebujących wsparcia.

Od 1926 do 1932 roku pełniła rolę opiekunki dzielnicowej w IX okręgu Włocławka, obejmującym zubożałą dzielnicę – Grzywno. Zyskując zaufanie lokalnej społeczności, szczególnie wśród dzieci, w 1930 roku założyła ochronkę dla dzieci z Grzywna, do której uczęszczało około 80 dzieci. Choć sama prowadziła tę placówkę do 1933 roku, później wspierały ją zakonnice. Regularnie nagłaśniała trudności mieszkańców w swoich artykułach prasowych, co przyczyniło się do wzrostu świadomości na temat ich problemów.

Była aktywną członkinią Komitetu Pomocy Głodującym oraz przewodniczącą miejskiego koła Narodowej Organizacji Kobiet. Jej działalność obejmowała także wsparcie rodzin, które utraciły swoich bliskich w I wojnie światowej, a także pomoc dla bezdomnych oraz więźniów.

Feliksa zasiadała w Radzie Miasta Włocławka przez kilka kadencji, a jej udział w pracach Rady sięgał I, II i IV kadencji w latach 1919–1932 oraz w 1939 roku. W 1939 roku została wybrana z list Stronnictwa Demokratycznego. Była aktywnie związana ze środowiskiem Związku Chrześcijańskiej Jedności Narodowej. W latach 1932–1939, z powodu problemów ze zdrowiem, zawiesiła działalność jako radna, niemniej jednak często uczestniczyła w pracach komisji budżetowych, Komisji Budżetowo-Opiekuńczej Gimnazjum im. Marii Konopnickiej, a także zajmowała się mediacjami w sporach między mieszkańcami a władzami miejskimi.

Ostatnie lata

W trakcie II wojny światowej Feliksa została aresztowana, jednak po interwencji volksdeutscha, któremu niegdyś udzieliła pomocy, odzyskała wolność. Jej życie zakończyło się 1 września 1942 roku, kiedy to zmarła na skutek ataku serca w Włocławku. Ostatnie pożegnanie miało miejsce na Cmentarzu Komunalnym we Włocławku, gdzie spoczęła w rodzinnym grobowcu, w kwaterze nr 43A/1/12.

Życie prywatne

29 kwietnia 1911 roku Feliksa połączyła się węzłem małżeńskim z Władysławem Dowmontem, figura z herbem Pogoń. W 1900 roku, Władysław uciekł z Kowna, uciekając przed represjami, które dotknęły jego bliskich za ich działalność na rzecz polskości na Litwie. Z wykształcenia był fotografem, co i tak zaprowadziło go do Włocławka, gdzie rozpoczął pracę w zakładzie fotograficznym Karola Szałwińskiego, zlokalizowanym przy ul. 3 Maja 15, wówczas znanej jako Nowa 15. Po śmierci Szałwińskiego w 1906 roku, Władysław przejął zakład, co zaowocowało częstymi odwiedzinami w jego warsztacie.

Od 1935 roku aż do 1967 roku, ich mienie znajdowało się w domu usytuowanym przy Placu Wolności 7. Władysław był w bliskim pokrewieństwie z innymi znanymi włocławskimi fotografami – Piotrem, Karolem oraz Franciszką Dowmontt. Feliksa i Władysław Dowmontowie zamieszkiwali w kamienicy przy Placu Wolności 7, gdzie wychowywali swoje dwie córki. Maria Irena Filipiak (1913–2007) do 1991 roku aktywnie kontynuowała prowadzenie zakładu fotograficznego swojego ojca, a Danuta (1915–1944), jako dziennikarka, zginęła tragicznie w wyniku zbrojnych działań przeciwko okupantom, za udział w ruchu konspiracyjnym.

Feliksa poświęcała wiele czasu swoim córkom, co do zasady spędzając z nimi cenne chwile pomiędzy godziną 14 a 16 każdego dnia. Wnuczką Feliksy Dowmont jest Danuta Krełowska, kontynuująca rodzinne tradycje i pamięć o przodkach.

---

Oceń: Feliksa Dowmont

---