Grzegorz Andrzej Grzelak, urodzony 28 lipca 1953 roku we Włocławku, to znana postać w Polsce, szczególnie w dziedzinie politologii oraz samorządności.
Był on również aktywnym działaczem opozycyjnym w czasach PRL, co czyni go istotną częścią historii współczesnej Polski.
Życiorys
Wykształcenie i działalność zawodowa
Grzegorz Grzelak jest synem inżyniera mechanika Zygmunta oraz księgowej Józefy Janowskiej. Wczesne lata edukacji spędził w gdańskich szkołach podstawowych, a jego nauka rozpoczęła się w Szkole Podstawowej nr 44 w latach 1960–1963, a następnie kontynuował edukację w Szkole Podstawowej nr 58 w latach 1963–1968.
Po ukończeniu podstawówki, został absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Gdańsku. Po ukończeniu szkoły średniej zdecydował się na dalsze kształcenie na Uniwersytecie Gdańskim. Jego kariera akademicka obejmowała także studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie w 1991 roku na Wydziale Nauk Społecznych uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych.
Grzelak pracował jako naukowiec w Instytucie Politologii Uniwersytetu Gdańskiego oraz w Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej. Jego praca naukowa koncentrowała się głównie na geografii ekonomicznej, samorządzie terytorialnym oraz polityce regionalnej.
Działalność polityczna
W czasach licealnych Grzelak był w tej samej klasie co Arkadiusz Rybicki oraz Aleksander Hall, z którymi to w 1969 roku stworzył Front Wyzwolenia Narodowego. Grupa ta zajmowała się protestami przeciwko władzy, w tym wykonywaniem różnych haseł antypartyjnych na murach oraz malowaniem tablic propagandowych.
W latach 70-tych, od 1977 roku, Grzelak związał się z Ruchem Obrony Praw Człowieka i Obywatela. W 1979 roku był jednym z założycieli Ruchu Młodej Polski, a jego działalność obejmowała pisanie i kolportaż materiałów, takich jak: „Bratniak”. Od 1980 do 1981 roku pełnił funkcję sekretarza Krajowej Komisji Porozumiewawczej i był członkiem Komisji Krajowej „Solidarności”. Po wydarzeniach związanych z wprowadzeniem stanu wojennego, Grzelak zmuszony był do życia w ukryciu, kontynuował jednocześnie pisanie i kolportaż podziemnego pisma „Polityka Polska”.
Po powrocie do współpracy z Lechem Wałęsą, po jego zwolnieniu z Arłamowa, stał się aktywnym uczestnikiem Klubu Myśli Politycznej „Dziekania”. W 1991 roku objął stanowisko sekretarza stanu ds. samorządu terytorialnego w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
W latach 90-tych Grzelak był jednym z liderów Koalicji Republikańskiej, Partii Konserwatywnej oraz Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego. Pełnił funkcje w Radzie Miasta Gdańska oraz kierował Sejmikiem Samorządowym Województwa Gdańskiego. Jego kandydatura do Senatu z ramienia Katolickiego Komitetu Wyborczego „Ojczyzna” w 1993 roku nie przyniosła sukcesu, lecz od 1998 do 2002 roku, reprezentując Akcję Wyborczą Solidarność, zdobył mandat radnego sejmiku pomorskiego, wchodził w skład zarządu województwa i przez część kadencji był przewodniczącym sejmiku. Z kolei w 2006 roku uzyskał mandat radnego III kadencji z ramienia Platformy Obywatelskiej, a następnie w 2010, 2014 oraz 2018 roku odnawiał mandat, zyskując status wiceprzewodniczącego sejmiku w V oraz VI kadencji.
Odznaczenia i wyróżnienia
Wyróżnienia i odznaczenia, jakie otrzymał Grzegorz Grzelak, są świadectwem jego znaczących osiągnięć w różnych dziedzinach. Oto kluczowe nagrody, które zdobył:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2009), który przyznano mu za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, a także za jego działalność na rzecz przemian demokratycznych oraz osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej, które przyniosły korzyść dla kraju,
- Krzyż Wolności i Solidarności (2015),
- Odznaka Honorowa za Zasługi dla Samorządu Terytorialnego (2015),
- Medal Księcia Mściwoja II (2011),
- „Gryf Pomorski” – nagroda marszałka województwa pomorskiego (2023).
Życie prywatne
Grzegorz Grzelak, od 1978 roku, prowadzi szczęśliwe życie u boku swojej żony Danuty z domu Richert. W ich rodzinnym życiu pojawiły się trzy pociechy, które stanowią ważną część ich codzienności. W szczególności warto wspomnieć o Piotrze, a także o jego siostrze Urszuli oraz bracie Janie, którzy razem tworzą zgrany zespół.
Przypisy
- a b c Grzegorz Andrzej Grzelak. ipn.gov.pl. [dostęp 02.10.2024 r.]
- a b c d Grzelak Grzegorz. gedanopedia.pl. [dostęp 02.10.2024 r.]
- Laureaci medalu księcia Mściwoja II. bip.gdansk.pl. [dostęp 02.10.2024 r.]
- Jan Kleinszmidt z KO ponownie przewodniczącym sejmiku pomorskiego. gazetaprawna.pl, 19.11.2018 r. [dostęp 07.07.2020 r.]
- Wybory samorządowe 2018. pkw.gov.pl. [dostęp 24.10.2018 r.]
- Rozmowa z pierwszym marszałkiem województwa pomorskiego (1998-2002). naszemiasto.pl, 13.03.2011 r. [dostęp 16.07.2018 r.]
- Marek Osiecimski: Pokolenia. tygodnik.com.pl, 18.05.2003 r. [dostęp 04.09.2015 r.]
- Ordery z okazji Jubileuszu 30-lecia powołania Ruchu Młodej Polski. prezydent.pl, 27.09.2009 r. [dostęp 04.09.2015 r.]
- Jarosław Kurski o kulisach prezydentury Lecha Wałęsa. gazeta.pl, 21.06.2002 r. [dostęp 04.09.2015 r.]
- a b Dr Grzegorz Grzelak, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 01.10.2022 r.]
- Grzelak Grzegorz. pomorskie.eu. [dostęp 04.09.2015 r.]
- 38 samorządowców z województwa pomorskiego wyróżnionych Odznaką Honorową za Zasługi dla Samorządu Terytorialnego. mac.gov.pl, 03.09.2015 r. [dostęp 04.09.2015 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Bartłomiej Kołodziej | Julian Marchlewski | Dariusz Jaworski (radny Włocławka) | Stefan Kletkiewicz | Władysław Skrzypek (polityk) | Anna Gembicka | Mirosław Suski | Jadwiga Biedrzycka | Wojciech Kusociński | Leon Purman | Danuta Waniek | Ludwik Bauer | Piotr Kowal | Cezary Król | Jan Leder | Andrzej Wójcik (polityk) | Błażej Spychalski | Jerzy Bojańczyk | Henryk Malinowski (komunista) | Małgorzata KochanowiczOceń: Grzegorz Grzelak