Bogdan Pawłowski, urodzony 2 stycznia 1932 roku we Włocławku, to wybitny polski kompozytor, aranżer, dyrygent oraz pedagog. Jego edukacja muzyczna rozpoczęła się w I Państwowym Liceum i Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi, gdzie zdobył pierwsze muzyczne doświadczenia, a następnie kontynuował naukę na Wydziale Kompozycji pod okiem prof. Tomasza Kiesewettera oraz na Wydziale Wychowania Muzycznego Akademii Muzycznej w Łodzi.
Pawłowski jest autorem muzyki do ponad 200 spektakli dramatycznych oraz 28 lalkowych, co czyni go jednym z najbardziej płodnych twórców polskiej sceny muzycznej. W jego dorobku znajdują się także dwa balety pełnospektaklowe: „Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków”, którego prapremiera miała miejsce 14 marca 1970 roku w Teatrze Wielkim w Łodzi, oraz „Kot w butach”, którego prapremiera odbyła się w listopadzie 1996 roku w Opera NOVA w Bydgoszczy.
Balet „Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków” zyskał ogromną popularność, zapewniając Pawłowskiemu międzynarodowe uznanie. Jest wystawiany na licznych scenach operowych oraz teatrów muzycznych w Europie, Azji, a także w Ameryce Północnej, w tym w Kanadzie. Do dnia dzisiejszego odbyło się około 50 premier tego baletu, co świadczy o jego trwałej obecności w repertuarze artystycznym na całym świecie.
Działalność artystyczna
W latach 1956–1991 Bogdan Pawłowski pełnił funkcję Kierownika Muzycznego, a następnie przez sześć lat, od 1985 do 1991 roku, był Dyrektorem Naczelnym i Artystycznym w Teatrze Powszechnym w Łodzi. Przez ten czas znacząco wpłynął na rozwój muzyczny tego miejsca.
Był także współpracownikiem Polskiego Radia w Łodzi, gdzie przez dwa dekady pełnił rolę kierownika muzycznego ogólnopolskiej audycji „Wesoły Autobus”. Bogdan stworzył w tym czasie ponad 300 piosenek o tematyce folklorystyczno-rozrywkowej, co podkreśla jego wszechstronność i talent.
Jako kompozytor, Pawłowski stworzył muzykę do licznych spektakli teatralnych oraz programów muzycznych emitowanych w telewizji. Na szczególną uwagę zasługują jego dzieła dla dzieci, w tym muzyka do serii filmów animowanych „Tymoteusz Rym Cim Cim”, które były produkowane w wytwórni „Semafor” w Łodzi.
Dodatkowo, był autorem ilustracji muzycznych do filmów oświatowych realizowanych w W.F.O. w Łodzi. Jego twórczość obejmowała również muzykę do pięcioodcinkowego serialu telewizyjnego dla TVP pt. „Rok 1809”, co świadczy o jego aktywności na polu telewizyjnym.
Bogdan Pawłowski jest także uznawanym dyrygentem. Prowadził wiele przedstawień zarówno w teatrach dramatycznych, jak i w Teatrze Wielkim w Łodzi. Ponadto, jako pedagog, nauczał instrumentacji, czytania partytur oraz propedeutyki kompozycji w Akademii Muzycznej w Łodzi, przekazując swoją pasję i umiejętności kolejnym pokoleniom muzyków.
Nagrody
W uznaniu za swoje osiągnięcia artystyczne, Bogdan Pawłowski otrzymał szereg wyróżnień i nagród, które podkreślają jego wkład w rozwój kultury. Oto niektóre z nich:
- Złoty Krzyż Zasługi – 1984,
- Honorowa Odznaka Miasta Łodzi – 1972,
- Zasłużony Działacz Kultury – 1981,
- Odznaka za zasługi dla województwa zamojskiego – 1986,
- Nagroda Marszałka Województwa Łódzkiego za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania dóbr kultury oraz szczególne zaangażowanie w pracę na rzecz kultury – 2015,
- Nagroda Prezydenta Miasta Łodzi za działalność artystyczną – 2020.
Twórczość dla dzieci
Bogdan Pawłowski to kompozytor, którego twórczość obejmuje szereg spektakli skierowanych do młodszej publiczności. W jego bogatym dorobku artystycznym znajdują się liczne przedstawienia, które zdobyły uznanie dzieci i rodziców. Wśród najbardziej znaczących tytułów należy wymienić:
- Michałek w opałach – 1958,
- Jak dzieci przeprosiły Św. Mikołaja – 1958,
- Za siedmioma górami – 1959,
- Królowa Śniegu – 1960,
- Jaś i Małgosia – 1961,
- Niedźwiedź Króla Gniewobora – 1962 (musical, 17 realizacji),
- Niewidzialny Książę – 1964,
- Robin Hood – 1964,
- Tajemnica starej wierzby – 1966,
- Turniej z czarodziejem – 1968,
- Zatopione królestwo – 1970,
- Słoneczny kraj – 1972 (musical),
- Wiercipięta – 1973,
- Historia o sosnowym pieńku – 1977,
- Królewicz Rumianek – 1977,
- Nowe szaty króla – 1978,
- Przygody wesołego diabła – 1979,
- Piotruś Pan – 1979 (musical odznaczony nagrodą Srebrnej Łódki, zrealizowany również w Pradze),
- Czarodziej – 1981,
- Uki-Puki – 1983,
- Urodziny Słonia – 1984,
- Wesoła bajka o smutnej Królewnie – 1985.
W każdym z tych dzieł Pawłowski łączył muzykę z wartościowymi przesłaniami, co czyniło jego spektakle atrakcyjnymi dla najmłodszych widzów.
Najważniejsze kompozycje muzyki poważnej
W dorobku kompozytorskim Bogdana Pawłowskiego można odnaleźć wiele znaczących dzieł w obrębie muzyki poważnej. Oto niektóre z nich:
- wariacje fortepianowe – 1970,
- 5 pieśni na sopran i fortepian – 1970,
- polonez na orkiestrę symfoniczną – 1968,
- kwartet smyczkowy – 1971,
- kwintet dęty – 1972,
- 2 suity fortepianowe w stylu barokowym – 1969,
- suita żartobliwa na mały zespół dęty blaszany – 1973,
- zanikające rytmy na zespół perkusyjny,
- uwertura Polska A.D. – 1984-1984,
- suita na małą orkiestrę symfoniczną – 1974,
- 10 miniatur na różne instrumenty i fortepian z cyklu: instrumentoznawstwo – 1995–1999,
- 6 impresji na orkiestrę smyczkową – 1999-2000,
- 6 refleksji na kwartet smyczkowy – 1999-2000,
- wokaliza na sopran i orkiestrę smyczkową,
- 14 utworów różnych na orkiestrę smyczkową,
- utwory różne na kwartet smyczkowy,
- 7 utworów na instrumenty dęte drewniane z towarzyszeniem orkiestry smyczkowej,
- żart na cztery klarnety,
- nokturn na sopran i chór żeński a capella – 1996,
- ave maria w formie fugi na chór żeński – 1994,
- 13 kolęd polskich na chór żeński – 1994,
- ave maria na chór męski,
- rondo na fortepian – 1993.
Każde z tych utworów przyczynia się do bogatego pejzażu muzycznego, z którego Bogdan Pawłowski jest znany. Jego prace łączą tradycję z nowoczesnością, ukazując umiejętność kreacji i innowacyjnego podejścia do form muzycznych.
Instrumentacje wielkich dzieł scenicznych
Bogdan Pawłowski, jako utalentowany kompozytor, zasłynął z licznych instrumentacji wielkich dzieł scenicznych. Jego prace obejmują m.in.:
- rekonstrukcję i instrumentację opery Filenis Statkowskiego,
- instrumentację fragmentów oper i arii dla Teatru Wielkiego w Łodzi, Teatru Muzycznego w Łodzi oraz Teatru Muzycznego ROMA w Warszawie,
- instrumentację opery Krakowiacy i górale,
- nową instrumentację musicalu My Fair Lady,
- nową instrumentację musicalu I Do, I Do na Festiwalu Polskiej Muzyki Filmowej w Łodzi,
- instrumentalizację wodewilu Królowa przedmieścia,
- instrumentację musicalu „Akademia Pana Kleksa”,
- instrumentację baletu „Lamaila”.
Realizacje baletu Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków
Balet Królewna Śnieżka i Siedmiu Krasnoludków, stworzony przez Bogdana Pawłowskiego, zadebiutował 14 marca 1970 roku w Teatrze Wielkim w Łodzi. Przedstawienie to zdobyło popularność na międzynarodowych scenach operowych i teatrów muzycznych, nie tylko w Europie, ale również w Azji i Ameryce Północnej (Kanada).
Polskie realizacje
- Teatr Wielki w Łodzi – pierwsza polska premiera – 14.05.1970,
- Teatr Wielki w Łodzi – 1981,
- Teatr Wielki w Łodzi – 1992,
- Teatr Wielki w Łodzi – 1998,
- Teatr Wielki w Łodzi – 2011,
- Operetka Warszawska – 1985,
- Opera w Krakowie – 2005,
- Teatr Muzyczny w Gdyni,
- Opera Leśna w Gdyni,
- Teatr Muzyczny w Poznaniu – 1992,
- Teatr Muzyczny w Poznaniu – 2007,
- Opera Bałtycka w Gdańsku – 1997,
- Teatr Muzyczny Roma w Warszawie – 1996,
- Bydgoszcz, Opera i Operetka – 1975,
- Bydgoszcz, Opera NOVA – 1983,
- Operetka we Wrocławiu,
- Opera we Wrocławiu – 1993,
- Opera w Szczecinie – 1983,
- Opera w Bytomiu – 1994,
- Gdańsk, Opera Bałtycka – 1997,
- Warszawski Balet Objazdowy,
- Opera NOVA Bydgoszczy – premiera – 2.12.2000,
- Teatr Muzyczny w Lublinie – premiera – 11.06.2006,
- Krynica, Zesp. Tańca Artyst. Miniatury – 2017,
- Kraków Teatr Muzyczny, choreografia Gołębiowski – 1977,
- Kraków Teatr Muzyczny, choreografia Gołębiowski – 1994,
- Wrocław Teatr Muzyczny – 1982,
- Wrocław Teatr Muzyczny – 1994,
- Teatr Muzyczny „ROMA” w Warszawie – 1996.
Zagraniczne realizacje baletu Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków
- Arizona, PHOENIX BALLET, choreografia Woźniak – 2019,
- Ateny, Pallas Theatre, choreografia Genrikh Mayorov – 2013,
- Barcelona, Theatre Coliseum, choreografia Emelianow – 2013,
- Brno, Teatr Narodowy w Brnie, choreografia Borkowski – od 1973 do dziś,
- Bytom, Opera w Bytomiu, choreografia Konwiński – 1994,
- Bautzen, choreografia Borkowski,
- Belgia, Zespół Baletowy w Belgii,
- Charlottesville, Charlottesville Balet – 2020,
- Czelabińsk, Państwowy Teatr Akademicki, choreografia Mayorow – 2005,
- Charków, Akad. Teatr Opery i Baletu im. Łysenko – 2009,
- Conejos (Kolorado), Civic Ballet Company, choreografia Wejdlich – 2009,
- Dniepr, Dniepropietrowski Akad. Teatr Opery i Baletu, choreografia Litvinow – 2019,
- Izrael, Moskiewski Klasyczny Balet w Israelu – 2014,
- Jakucja, Neryungri, choreografia Vasilieva,
- Jekaterynburg, Ekaterinburg State Acad. Opera and Ballet Theatre, choreografia Kogan – 2014,
- Floryda, Ballet Alafaya, choreografia Fedotow – 2014,
- Floryda, FEDOTOW BALLET, choreografia Fedotow,
- Holandia, Opera i Operetka, choreografia Marc Krone,
- Hiszpania, Zespół Baletowy w Hiszpanii, choreografia Borkowski – 1999,
- Hamilton, New Ballet Ensamble w Hamilton,
- Kalifornia, San Gabriel, Elite Ballet Theatre – 2012,
- Kanada, Hamilton Zespół Baletowy, choreografia Wińcza,
- Kłajpeda, Teatr Muzyczny, choreografia Smoriginas,
- Konakowo, Teatr Muzyczny, choreografia Majorow,
- Krasnojarsk, Opera i Balet – 2013,
- Kowno, Teatr Muzyczny, choreografia Borkowski,
- Kujbyszew, choreografia Borkowski,
- Kijów, Akad. Miejski Teatr Baletowy, choreografia Mayorow,
- Kijów, choreografia Borkowski – 1975,
- Kolorado, Laurova Ballet Academy, choreografia Laurova – 2009,
- Lwów, Opera Lwowska, choreografia Chramow – 2014,
- Lancaster, Lancaster Ballet Theater, choreografia Yeliohin – 2004,
- Mińsk, Teatr Bolszoj Opery i Baletu, choreografia Furman – 2014,
- Murmańsk, Teatr Regionalny Baletu, choreografia Majorow – 2014,
- Moskwa, Teatr Opery i Baletu dla dzieci i młodzieży,
- Moskwa, Balet Moskwa, choreografia Genrikh Mayorov,
- Moskwa, Gorki Opera, choreografia Borkowski,
- Moskwa, ROYAL MOSCOW BALLET,
- Moskwa, Rosyjski Klasyczny Balet Moskwy,
- Mołdawia, Opera im. Maria Biesu,
- Morawska Ostrawa, Opera, choreografia Krejcirova – 2014,
- Niemcy, Nordharzer Statebund Theater – 2014,
- Niżny Nowogród, choreografia Majorow,
- Nowosybirsk, Opera w Nowosybirsku,
- Orlando, Russian Orlando Ballet, choreografia Michajłow,
- Pensylwania, Ballet Teatr Lancaster, choreografia Yeliohin – 2004,
- Santa Barbara, State ST. Ballet, choreografia Fliagina – 2014,
- Samara, Samara Balet, choreografia Kasatkin – 2014,
- San Diego, San Diego Ballet – 2018,
- Scopje, Opera, choreografia Borkowski,
- Togliatti, choreografia Kasatkin – 2015,
- Ukraina, Teatr opery i baletu młodego widza, choreografia Majorow – 2015,
- Ukraina, Narodowa Opera Ukrainy im. T. Szewczenki,
- USA, Balet YUMA – 2014,
- Wielka Brytania, choreografia Litvinow – 2015,
- Wilno, choreografia Borkowski – 1972 [w kwietniu 2019 324 spektakle],
- Wirginia, Virginia National Ballet Company – 2017.
Tournée zagraniczne różnych zespołów
- Opera w Brnie – 3-tygodniowe tournée w Paryżu,
- Warszawski Balet Objazdowy – trzykrotne tournée po Francji, Szwecji, Belgii i Niemczech,
- Teatr Wielki w Łodzi – tournée w Niemczech, Holandii, Szwajcarii oraz Belgii,
- Opera w Krakowie – dwukrotnie miesięczne tournée po Włoszech,
- Teatr Wielki Opery i Baletu w Kijowie – 4-tygodniowe tournée w Moskwie,
- Opera w Brnie – gościnne występy w Berlinie 2001, USA i Kanadzie,
- Opera w Kijowie – gościnne występy w Zagrzebiu oraz w USA,
- Opera NOVA – tournée w Holandii oraz Niemczech,
- Ukrainian Classical Ballet – 3-tygodniowe tournée w Cardiff, Wielka Brytania, 2007,
- Ukrainian Classical Ballet – tournée po Japonii, 2019.
Realizacje baletu Kot w butach
Kot w Butach – jest to balet skomponowany przez Bogdana Pawłowskiego, który miał swoją prapremierę 12 października 1997 roku w Opera NOVA w Bydgoszczy. Po tym wydarzeniu, dzieło to zostało również wystawione w Operze Dolnośląskiej, gdzie miało miejsce premierowe przedstawienie 18 maja 2002 roku. Balet „Kot w Butach” jest drugim dziełem Pawłowskiego w kategorii baletów, biorąc pod uwagę, że jego pierwszą realizacją był „Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków”, a jego stylistyka wpisuje się w ramy postromantyzmu.
Warto również odnotować inne realizacje tego baletu, które miały miejsce w różnych teatrach:
- Opera Bytomska – 1994,
- Teatr Muzyczny Poznań – 2008.
Ważniejsze kompozycje dla teatrów dramatycznych
W twórczości Bogdana Pawłowskiego znajdują się dzieła, które znacząco wpłynęły na polski teatr dramatyczny. Jego kompozycje odznaczają się różnorodnością i kreatywnością, co przyczyniło się do ich popularności na scenach teatralnych. Do najważniejszych z nich należą:
- Balladyna,
- Kolorowa miłość – operetka,
- Czarująca Szewcowa,
- Pamiętnik Anny Frank,
- Miłość oskarża,
- Jegor Bułyczow i inni,
- Ostrożnie z małżeństwem,
- Skowronek,
- Przygoda z Vaterlandem,
- Jaśnie Pan Nikt,
- Golem,
- Romeo i Julia – muzyka nagrodzona na Festiwalu Sztuk Współczesnych,
- Piosenka prawdę ci powie – wspólnie z A. Mundkowskim,
- Dziady,
- W 80 dni dookoła świata,
- Radziwiłł Panie Kochanku,
- Nasze miasto,
- Dom otwarty,
- Kim jesteś inżynierze,
- Płaszcz,
- Bereziacy,
- Henryk V,
- Lizystrata – musical,
- Profesja Pani Warren,
- Dobroczyńca,
- Szczęście Frania,
- Ksiądz Marek,
- Ojciec królowej,
- Król Lear,
- Uczeń diabła,
- Taniec śmierci,
- Zamieć,
- Alkad z Zalamei,
- Klik-klak,
- Maria,
- Szachy,
- To są momenta co się pamięta – spektakl śpiewany oparty na folklorze miejskim,
- Dziewczyna na sprzedaż,
- Jak obrabować bank,
- Pożądanie w cieniu wiązów,
- Nowe cierpienia młodego W.,
- Moralność pani Dulskiej,
- Pokój na godziny,
- Szwejk,
- Zapomnieć o Herostratesie,
- Słoń,
- Bołdyn,
- Mecz,
- Błękitny patrol,
- Angelo Tyran Padwy,
- Pokój pełen dymu,
- Nora,
- Młyn,
- Z nadmiaru miłości,
- Fantazy,
- Skowronek,
- Serca w matni,
- Okulary,
- Miesiąc na wsi,
- Grube ryby,
- Kwiaty łódzkie,
- Przed maturą,
- Idiotka,
- Ryszard III,
- Lot nad kukułczym gniazdem,
- Monserrat,
- Biderman i podpalacze,
- Colas Breugnion,
- Kopciuch,
- Sługa dwóch panów,
- Zbrodnia i kara,
- Król IV,
- Betlejem polskie – nowe opracowanie muzyczne,
- Szeryf-Brandy – musical – wspólnie z J. Skubikowskim,
- Wesele,
- Szewcy,
- Iwona, księżniczka Burgunda,
- Barbara Radziwiłłówna,
- Zwodnica,
- Intryga i miłość,
- Jan Maciej Karol Wścieklica,
- Kartoteka,
- Śpiewnik Domowy St. Moniuszki – opracowanie i instrumentacja,
- Kram z piosenkami – opracowanie i instrumentacja na różne składy orkiestry w różnych teatrach,
- Nie głaskało mnie życie po głowie,
- Pan Tadeusz,
- Serduszko.
Przypisy
- Nasz wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906–2006. Zarys historyczny. Wspomnienia, Henryk Władysław Skorek (red.), Łódź: I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Łodzi i Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi, 2006 r., s. 493, ISBN 83-908655-0-5.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Marcel Reich-Ranicki | Jan Kochanowicz | Zdzisław Mrożewski | Szymon Goldberg (skrzypek) | Małgorzata Falkowska | Jann Castor | Jerzy Boczkowski | Kazimierz Łukaszewicz | Matylda Baczyńska | Dawid Aleksander Haltrecht | Chana Kowalska | Jan Rudnicki (aktor) | Walery Brochocki | Jerzy Stępkowski | Antoni Ostrouch | Mirosława Nyckowska | Paweł Kuczyński | Andrzej Nejman | Marian Kustra | Antonina Klońska-SauerOceń: Bogdan Pawłowski (kompozytor)