Chana Kowalska

Kultura i sztuka

Chana Gitla Kowalska, znana również jako Anna Kowalska, była utalentowaną malarką oraz energiczną działaczką kulturalną. Urodziła się we Włocławku, a jej życie dobiegło końca w latach 1942 lub 1943.

Jej twórczość oraz wpływ na kulturę żydowską w Polsce są nieocenione, a dziedzictwo, jakie pozostawiła, pozostaje inspiracją dla wielu artystów i kulturalnych aktywistów.

Życiorys

Data urodzenia Chany Kowalskiej nie jest jednoznaczna, co prowadzi do różnych wizji jej biografii; według dostępnych informacji możemy spotkać się z latami 1899, 1904 oraz 1907. To właśnie we Włocławku przyszła na świat, w rodzinie senatora Jehudy Lejba Kowalskiego, gdzie dom rodzinny stanowił miejsce spotkań przedstawicieli kultury i intelektualistów. Jej przygoda ze sztuką rozpoczęła się w wieku szesnastu lat, kiedy to zaczęła rysować.

W 1922 roku Kowalska miała swoje pierwsze wystawy zbiorowe w Warszawie, co otworzyło przed nią drzwi do artystycznej kariery. Następnie przeniosła się do Berlina, gdzie korzystała z lekcji malarstwa. Tam także poznała literata Barucha Winogórę, z którym zawarła związek małżeński. Po osiedleniu się w Paryżu zamieszkała na Montparnasse, gdzie, z powodu braku własnej przestrzeni, korzystała z pracowni przyjaciół artystów.

Kowalska stała się częścią środowiska École de Paris i brała udział w prestiżowych wystawach, takich jak Salon Jesienny w 1930 roku oraz Salon Niezależnych w 1931 roku. Jej charakterystyczny naiwny styl malarski, który charakteryzował się wyraźną kreską oraz żywą paletą kolorów, w połączeniu z uproszczonymi sylwetkami, odzwierciedlał znikający świat dawnych sztetlów. Dokonania artystyczne Kowalskiej wykazują liczne podobieństwa do dzieł ucznia Marca Chagalla.

Artystka aktywnie uczestniczyła w działaniach lokalnego oddziału Kultur-Lige, gdzie współorganizowała wystawy artystów żydowskich. Związała się również z żydowskim środowiskiem komunistycznym, a jej teksty poświęcone sztuce ukazywały się w prasie żydowskiej, w takich tytułach jak paryskie „Naje Pres”, argentyńskie „Naj Teater” czy polskie „Literarisze Bleter”. Pełniła także rolę sekretarza związku żydowskich artystów i rzeźbiarzy, a w 1937 roku uczestniczyła w Kongresie Kultury Żydowskiej Jidiszer Kultur Farband.

W trakcie II wojny światowej Kowalska zaangażowała się w działania francuskiego ruchu oporu. Po aresztowaniu przez Gestapo została osadzona w paryskich więzieniach, a później deportowana do Auschwitz-Birkenau. Ostatecznie źródła podają, że zmarła w latach 1942 lub 1943, co pozostaje niepewne i budzi wiele pytań.

Przypisy

  1. a b c d e Chana Kowalska, [w:] SarahS. MacDougall i inni, Out of Chaos. Ben Uri: 100 Years in London, London: Ben Uri, 2015, s. 76, ISBN 978-0-900157-53-0
  2. a b c d e f g h i j k l m n Chana Gitla KOWALSKA, [w:] Artistes juifs de l’Ecole de Paris 1905-1939 [online], Bureau d’art Ecole de Paris, 03.01.2019 r. [dostęp 15.11.2021 r.]
  3. - a b Works - 100 for 100: Ben Uri, Past, Present and Future [online], Ben Uri Gallery and Museum [dostęp 15.11.2021 r.]
  4. - 17, rue Pierre-Leroux in Parijs [online], Nederlands.nl [dostęp 20.11.2021 r.]
  5. JerzyJ. Malinowski, Malarstwo i rzeźba Żydów polskich w XIX i XX wieku, t. 1, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 244, ISBN 83-01-13178-0
  6. a b Work by Chana Kowalska [online], Ben Uri Collection [dostęp 15.11.2021 r.]

Oceń: Chana Kowalska

★★★★★
Średnia ocena:4.83 Liczba ocen:11