Zdzisław Mrożewski, urodzony 21 maja 1909 roku we Włocławku, był znanym i cenionym polskim aktorem, zarówno na scenach teatralnych, jak i w kinematografii. Jego kariera artystyczna trwała wiele lat, a jego talent przyczynił się do rozwoju polskiego teatru i filmu.
W trakcie swojego życia, Mrożewski zyskał uznanie jako jeden z wybitniejszych reprezentantów sztuki aktorskiej, a jego osiągnięcia świadczą o znaczeniu, jakie miał w kulturze polskiej. Zmarł 5 lipca 2002 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny.
Życiorys
Debiut filmowy Zdzisława Mrożewskiego przypadł na czasy przed wybuchem II wojny światowej. Największą sławę przyniosła mu rola Gabriela Narutowicza, prezydenta Polski, w filmie Jerzego Kawalerowicza zatytułowanym Śmierć prezydenta.
Jako aktor teatralny występował w renomowanych teatrach, w tym w Starym Teatrze oraz Teatrze Słowackiego w Krakowie. W Warszawie grał na scenach Teatru Polskiego, Teatru Narodowego oraz Teatru Współczesnego. Ponadto, jego sztuka mogła być podziwiana również w Teatrze Nowym w Łodzi.
Mrożewski miał także znaczący wkład w edukację teatralną. Wykładał w PWST w Krakowie oraz na warszawskiej Akademii Teatralnej, wpływając tym samym na rozwój młodych talentów aktorskich.
Zmarł w Warszawie, a jego ostatni spoczynek znajduje się na cmentarzu Komunalnym we Włocławku w sektorze 21-3-95.
Filmografia
Filmografia Zdzisława Mrożewskiego to długa lista ról, które odgrywał na przestrzeni lat. Jego kariera filmowa rozpoczęła się w 1932 roku i trwała przez wiele dekad.
- 1932 – Ułani, ułani, chłopcy malowani,
- 1950 – Warszawska premiera – hrabia Alfred,
- 1954 – Niedaleko Warszawy – inżynier Przewłocki,
- 1955 – Podhale w ogniu – szlachcic Gadra,
- 1958 – Pożegnania – ojciec Pawła,
- 1960 – Rok pierwszy – dziedzic Wołoka,
- 1960 – Rzeczywistość – Wojewoda,
- 1961 – Drugi człowiek – docent Maczewski,
- 1961 – Dziś w nocy umrze miasto – profesor,
- 1961 – Świadectwo urodzenia – doktor Orzechowski „Kropla krwi”,
- 1962 – Głos z tamtego świata – profesor Choberski, ojciec Urszuli,
- 1962 – Pevnost na Rýně – generał Gordon,
- 1965 – Głos ma prokurator – obrońca,
- 1967 – Westerplatte – pułkownik Wincenty Sobociński,
- 1967 – Zbrodnia lorda Artura Savile’a – Lord Merton, ojciec Sybilli,
- 1967–1968 – Stawka większa niż życie (serial telewizyjny) – pułkownik Kraft (odc. 9 Genialny plan pułkownika Krafta),
- 1969 – Czerwone i złote – Jan Nepomucen Pożarski,
- 1970 – Dzięcioł – mecenas Tylski,
- 1970 – Wakacje z duchami – profesor,
- 1971 – Bolesław Śmiały – kanclerz Radosz,
- 1971 – Egzamin – profesor Uniwersytetu Warszawskiego,
- 1971 – Epilog norymberski – David Maxwell Fyfe, prokurator brytyjski,
- 1973 – Chłopcy – Pożarski,
- 1973 – Wielka miłość Balzaka – Wacław Hański, mąż Eweliny,
- 1975 – Dzieje grzechu – Pobratyński, ojciec Ewy,
- 1975 – Noce i dnie – Leon Woynarowski, właściciel Pamiętowa,
- 1976 – Honor dziecka – generał Honorat Koszel,
- 1976 – Zofia – Władysław,
- 1977 – Granica – Walerian Ziembiewicz, ojciec Zenona,
- 1977 – Sprawa Gorgonowej – prezes Gąsiorowski,
- 1977 – Śmierć prezydenta – Gabriel Narutowicz,
- 1979 – Doktor Murek – mecenas Boczarski,
- 1980 – Polonia Restituta – Arthur Balfour, minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii,
- 1980 – Natalia,
- 1982 – Polonia Restituta – Arthur Balfour, minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii,
- 1982 – Cienie,
- 1984 – 111 dni letargu – więzień, profesor medycyny.
Jego role były zróżnicowane, od postaci drugoplanowych po kluczowe wątki, wpływające na rozwój fabuły. Mrożewski był jednym z tych aktorów, którzy pozostawili znaczący ślad w polskiej kinematografii.
Ordery i odznaczenia
W trakcie swojej kariery Zdzisław Mrożewski odebrał liczne wyróżnienia i odznaczenia, które potwierdzają jego znaczący wkład w różne dziedziny. Poniżej zamieszczono szczegółowy spis przyznanych mu nagród:
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1999 roku,
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany w 1988 roku,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 19 lipca 1954 roku,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej, wręczony 28 stycznia 1955 roku,
- Medal Komisji Edukacji Narodowej, przyznany w 1978 roku.
Nagrody
Wszechstronny artysta Zdzisław Mrożewski został wyróżniony Nagrodą Państwową III stopnia za swoją znakomitą kreację postaci Wielikatowa w sztuce autorstwa A. Ostrowskiego pt. „Talenty i Wielbiciele”. Spektakl miał miejsce w Państwowym Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie w 1952 roku.
Przypisy
- Cmentarze Komunalne – wyszukiwarka osób pochowanych [online], grobonet.spolkabaza.pl [dostęp 21.05.2020 r.] .
- Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. 23.07.1952 r. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 02.08.2024 r.]
- M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410 - Uchwała Rady Państwa z dnia 28.01.1955 r. nr 0/245 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1458 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- Zdzisław Mrożewski w bazie filmpolski.pl [dostęp 30.07.2011 r.]
- Dziennik Polski, rok VIII, nr 176, (2639), s. 3
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Szymon Goldberg (skrzypek) | Małgorzata Falkowska | Jann Castor | Jerzy Boczkowski | Kazimierz Łukaszewicz | Matylda Baczyńska | Dawid Aleksander Haltrecht | Janusz Buczkowski | Jarosław Wojciechowski (poeta) | Samuel Landau | Jan Kochanowicz | Marcel Reich-Ranicki | Bogdan Pawłowski (kompozytor) | Chana Kowalska | Jan Rudnicki (aktor) | Walery Brochocki | Jerzy Stępkowski | Antoni Ostrouch | Mirosława Nyckowska | Paweł KuczyńskiOceń: Zdzisław Mrożewski