Zdzisław Nurkiewicz

---

Życiorys

Urodził się jako syn Stanisława i Marii. W okresie 1918–1919 brał udział jako ochotnik w szeregach 31 pułku strzelców kaniowskich. W czasie kampanii wrześniowej w 1939 roku walczył w 27 pułku ułanów im. Króla Stefana Batorego, stacjonując w Nieświeżu. W trakcie walk odniósł ciężkie rany.

W uznaniu za swoje bohaterstwo, gen. bryg. Władysław Anders, dowódca Nowogródzkiej Brygady Kawalerii, awansował go na chorążego oraz złożył wniosek o przyznanie mu Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari.

Podczas II wojny światowej aktywnie uczestniczył w strukturach konspiracyjnych ZWZ oraz AK. W latach 1941–1942 działał w Obwodzie AK w Nieświeżu, pod pseudonimami „Strażnica” i „Niedźwiedzica”, a następnie przeniósł się do Obwodu AK Stołpce.

Między 1942 a 1944 rokiem był częścią grupy prowadzonej przez podporucznika K. Miłaszewskiego, gdzie zorganizował w Puszczy Nalibockiej dywizjon 27 pułku ułanów, znany przez lokalną ludność jako „Legion Nurkiewicza” lub „Królem Nocy”.

Od lipca 1944 do stycznia 1945 roku brał udział w walkach w Puszczy Kampinoskiej i powstaniu warszawskim, angażując się również w działania w lasach opoczyńskich. Udało mu się znacząco rozwinąć dywizjon, będąc jego ostatnim dowódcą, a w czasie walk dwukrotnie został ranny. Ostatnie starcia stoczył w towarzystwie 25 pułku piechoty AK Ziemi Piotrkowskiej.

Po rozwiązaniu jednostki w styczniu 1945 roku, podjął pracę jako górnik, przyjmując przybrane nazwisko. Niestety, 15 stycznia 1959 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. 25 marca 1960 roku, na mocy wyroku Sądu Wojewódzkiego w Zielonej Górze, otrzymał karę śmierci, która później została zamieniona na 15 lat pozbawienia wolności.

Udało mu się odzyskać wolność w czerwcu 1969 roku, z uwagi na zły stan zdrowia. W 1975 roku spisał swoje wojenne wspomnienia, które wydano pod tytułem „Straszny Dwór”. W ostatnich dziesięciu latach życia aktywnie działał na rzecz kombatantów oraz weteranów AK z „Grupy Kampinos”. Zmarł i został pochowany na cmentarzu parafialnym Św. Marcina w Krzeszowicach.

W 2005 roku Sąd Okręgowy w Krakowie unieważnił wyrok z 1960 roku i przywrócił mu dobre imię.

Ordery i odznaczenia

Wśród osiągnięć Zdzisława Nurkiewicza znajduje się szereg prestigowych odznaczeń, które świadczą o jego wyjątkowej służbie oraz odwadze.

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (przyznany pośmiertnie w 2010 roku),
• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari,
• Krzyż Walecznych – otrzymany trzykrotnie,
• Krzyż Zasługi,
• Krzyż Armii Krajowej,
• Warszawski Krzyż Powstańczy,
• Medal Wojska – nadany czterokrotnie.

---

Oceń: Zdzisław Nurkiewicz

---